Suchość pochwy, a jakość życia seksualnego kobiet po menopauzie

Chociaż menopauza jest zjawiskiem fizjologicznym, duży odsetek kobiet doświadcza pewnych trudności wpisanych w ten charakterystyczny okres. Jedną z głównych funkcji estrogenów jest nawilżanie pochwy, dlatego kobiety po menopauzie częściej skarżą się na jej suchość. Zmniejszone nawilżenie może powodować dyskomfort, piekący ból oraz dyskomfort podczas współżycia, wpływając tym samym na jakość życia seksualnego osób dotkniętych tym problemem. Suchość pochwy jest zjawiskiem powszechnym, ponieważ dotyka ponad 50% kobiet. Niestety, pacjentki rzadko szukają pomocy u specjalistów, ponieważ są przekonane, że nie otrzymają wystarczającej pomocy w tym zakresie. Oprócz wspomnianej suchości pochwy, spadek żeńskich hormonów płciowych prowadzi również do zmian w mikroflorze pochwy, spadku nastroju, zaburzeń snu, nietrzymania moczu oraz zaburzeń seksualnych.
 

Wiele osób uważa, że aktywność seksualna kobiet kończy się wraz z utratą zdolności do reprodukcji. Jest to najczęściej powielany mit. W jednym z badań wykazano, że dla 76% kobiet będących w wieku średnim seks jest ważny lub bardzo ważny. Większa wiedza i świadomość społeczeństwa na temat seksualności kobiet w wieku okołomenopauzalnym mogłaby odegrać kluczową rolę w walce z trudnościami. Nieleczona suchość pochwy może prowadzić do otarć, infekcji, krwawień, a nawet atrofii. Atrofia pochwy charakteryzuje się ścieńczeniem błony śluzowej pochwy i z czasem może prowadzić nawet do jej zaniku¹. 
U większości kobiet menopauza przypada na 50. rok życia. Biorąc pod uwagę ciągły wzrost średniej długości życia kobiet, można wysnuć wniosek, że borykają się one z dysfunkcjami seksualnymi przez jedną trzecią swojego życia. Pamiętajmy, że objawy menopauzy nie wpływają tylko na życie seksualne, ale także zakłócają ogólne funkcjonowanie. Jakakolwiek aktywność fizyczna może być trudniejsza niż kiedykolwiek wcześniej². 
Duża część zmian fizjologicznych zachodzących podczas menopauzy jest wynikiem zmniejszonej rezerwy jajnikowej i zmniejszonej liczby pęcherzyków, które reagują na gonadotropiny. Cykl menstruacyjny kobiet w okresie klimakterium charakteryzuje się wysokim poziomem FSH i brakiem regularności miesiączek. W jednym z badań wykazano, że niski poziom estrogenów negatywnie wpłynął na zainteresowanie i reaktywność seksualną, ale nie miał związku z częstotliwością aktywności seksualnych. Warto zadać sobie pytanie, jaka jest główna motywacja kobiet do jej podejmowania, skoro nie jest ona konsekwencją pożądania seksualnego.
Mogłoby się wydawać, że terapia hormonalna jest najlepszym sposobem łagodzącym menopauzalne objawy, ale okazuje się, że nie będzie ona odpowiednim rozwiązaniem dla każdej kobiety. Terapia estrogenowa nie jest zalecana u osób z torbielami lub rakiem piersi. Większość zmian w piersiach zależy od poziomu estrogenu, co oznacza, że jego wysoki poziom może powodować rozrost obecnych zmian. Ponadto terapia hormonalna wiąże się z ryzykiem występowania wielu działań niepożądanych. Najczęstsze z nich to: nudności, bóle głowy, zawroty głowy, plamienia pochwy, podwyższone ciśnienie krwi. Co ciekawe, zastosowana terapia estrogenowa nie poprawia libido ani nie zmniejsza dysfunkcji seksualnych. Okazuje się, że obecność atrakcyjnego partnera, poczucie bezpieczeństwa i wysoka samoocena są dla kobiet znacznie ważniejsze. 
Kobietom, które odczuwają niewielki dyskomfort spowodowany suchością pochwy, można zaproponować miejscowy lubrykant. Należy jednak pamiętać, że skład chemiczny środków nawilżających może zmieniać naturalne pH pochwy i ostatecznie zaostrzać istniejącą dysfunkcję. Co więcej, aby zaobserwować poprawę, produkty lubrykujące powinny być stosowane przed każdym stosunkiem, a to może przyczynić się do zmniejszenia pożądania przez oddalenie myśli seksualnych.
Olej z rokitnika przyjmowany w formie kapsułek jest najskuteczniejszą formą łagodzenia dolegliwości kobiecych i charakteryzuje się najmniejszym ryzykiem występowania skutków ubocznych. Oprócz nawilżania błon śluzowych łagodzi również stany zapalne nabłonka. Rokitnik zwyczajny to roślina zawierająca wiele składników biologicznie czynnych (witaminy, flawonoidy, karotenoidy i nienasycone kwasy tłuszczowe), które mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Ekstrakt z rokitnika zapewnia nam również stałą podaż witaminy C, która z powodzeniem może zastąpić cytrynę w codziennej diecie. Ze względu na wysoką zawartość kwasu askorbinowego i flawonoidów owoce rokitnika uznawane są za cenne źródło antyoksydantów, a zawarte w oleju kwasy tłuszczowe omega-3, omega-6, omega-7 i witamina E zmniejszają uderzenia gorąca, obniżony nastrój oraz niepokój^{3, 4}. 

Bibliografia

1. Thornton K., Chervenak J., Neal-Perry G. Menopause and Sexuality. Endocrinol Metab Clin North Am. 2015, 44(3), 649–661.. 
2. Potter N., Panay N. Vaginal lubricants and moisturizers: a review into use, efficacy, and safety. Climacteric 2020, 1–6.
3. Urbaniak S., Kaźmierczak-Barańska J., Karwowski B.T. Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides L.) jako skarbnica witaminy C. Postepy Biochem. 2019, 65(3), 212–216. 
4. Larmo P.S., Yang B., Hyssälä J., Kallio H.P., Erkkola R. Effects of sea buckthorn oil intake on vaginal atrophy in postmenopausal women: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Maturitas 2014, 79(3), 316–321.