267
Przekwitanie (climacterium) to okres stopniowego wygasania zdolności płodzenia, który przypada głównie między 45. a 55. rokiem życia kobiety. Okres przekwitania jest procesem długotrwałym, a najwcześniej występują zaburzenia miesiączkowania. Następnie dochodzi do inwolucji i starzenia się organizmu wskutek obniżonej lub nieprawidłowej czynności hormonalnej jajników.
W pierwszej fazie przekwitania zaburzeniu ulega wydzielanie progesteronu, przy równoczesnym prawidłowym wydzielaniu estrogenów. Przejawem tego są zaburzenia płodności, nieregularne miesiączkowanie i nasilone objawy napięcia przedmiesiączkowego: obrzęk i silne bóle piersi, bóle w podbrzuszu i pleców, obrzęki i bóle kończyn dolnych, zwiększone ciśnienie krwi, bóle głowy, uderzenia gorąca, zawroty głowy.
W drugiej fazie przekwitania spada stężenie estrogenów i dochodzi do nadmiernego uwalniania gonadotropin przysadkowych (folikulostymuliny = folitropiny – FSH, lutropiny – LH). W następstwie tych zmian pojawiają się zaburzenia naczynioruchowe (rumień twarzy, uczucia gorąca, odczuwanie uderzenia krwi do głowy, kołatanie serca, wahania ciśnienia krwi).
POLECAMY
R e k l a m a
Niejednokrotnie występują w tym czasie takie objawy jak osłabienie, niechęć do aktywnego trybu życia, wzmożona pobudliwość nerwowa, nadmierna wrażliwość psychiczna, bezsenność, brak zainteresowania otoczeniem, uderzenia gorąca (wary), nagłe zaczerwienienia twarzy, bladość twarzy, poty, szum w uszach, zawroty głowy1, 2, 3, 7. Należy jednak pamiętać, że wymienione objawy i odczucia wegetatywne mogą być słabo nasilone lub nie występować w ogóle. Niektóre kobiety przechodzą w okres przekwitania prawie niespostrzeżenie. Zależy to w dużej mierze od równowagi układu nerwowego i dokrewnego.
R e k l a m a
W obrębie narządu rodnego, kobiety mogą zgłaszać uczucie ciążenia, połączone z napływem krwi do miednicy małej. Może wystąpić połączony z tym świąd sromu. Zmniejszają się rozmiary macicy, pochwa ulega zwężeniu. Sylwetka ciała zaokrągla się, zwłaszcza biodra. Pojawia się tendencja do nadwagi, a nawet otyłości. Włosy tracą naturalny połysk, zaczynają wypadać. Cykle miesiączkowe tracą swą regularność, ich długość może się wahać między 17 dniami a 6 miesiącami. Obfitość krwawienia jest również bardzo różna. Do owulacji dochodzi rzadko, chociaż miesiączki nadal występują. Szyjka macicy zazwyczaj nie wytwarza płodnego śluzu. W pochwie często występuje suchość, co zniechęca do odbywania stosunków1, 2, 3, 4, 7.
W okresie tym pojawiają się też objawy jelitowe – zaparcia i wzdęcia oraz dyskinezy dróg żółciowych. Wzrost stężenia cholesterolu we krwi spowodowany obniżonym stężeniem estrogenów prowadzi do rozwoju miażdżycy i kamicy żółciowej. Obniżenie produkcji estrogenów sprzyja również rozwojowi zwyrodnieniowych schorzeń naczyń krwionośnych. Dolegliwości ze strony układu krążenia obejmują nadciśnienie o charakterze zmiennym, uczucie kołatania serca, objawy chromania przystankowego, bóle w okolicach serca, rzadziej obrzęki, zasinienie kończyn górnych i dolnych3, 4. U niektórych kobiet spotykamy krwotoki z nosa, bóle stawów, nerwobóle. Inicjacji ulegają choroby stawów i kości, np. choroby zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza5, 6.
W trzeciej fazie przekwitania dochodzi do zmian zanikowych w obrębie jajników (zanikają komórki ziarniste i śródmiąższowe jajników), zatrzymaniu ulega produkcja estrogenów, a nadczynność przysadki mózgowej w zakresie uwalniania folikulostymuliny zostaje zahamowana. Rozwija się stan pewnej równowagi hormonalnej; wcześniej wymienione objawy stopniowo ustępują.
Proces starzenia postępujący po menopauzie powoduje nasilające się marszczenie i ścienienie skóry, utratę pigmentacji i nadmierne rogowacenie. Często dochodzi do rozwoju teleangiektazji, rumienia i trądziku różowatego. Po menopauzie występują objawy demineralizacji kośćca (zrzeszotnienie kości). Dochodzi wówczas do patologicznych złamań i zniekształceń (np. złamania główki lub szyjki kości udowej, zmiany zwyrodnieniowe odcinka krzyżowego kręgosłupa). Do czynników sprzyjających rozwojowi tej patologii należą: brak właściwej aktywności ruchowej, nieprawidłowa dieta (uboga w wapń, witaminę C, D, A, białko)1, 6, 7.
Klimakterium staje się często źródłem nowych problemów dla kobiety, jej męża i rodziny. Dlatego dla kobiety znajdującej się w fazie przekwitania ważne jest łagodzenie lub znoszenie wspomnianych już różnych dolegliwości. W zależności od nasilenia objawów oraz ich kategorii, a także sytuacji klinicznej pacentki, jej stanu ogólnego czy też chorób współistniejących należy dobrać odpowiednie preparaty łagodzące. Na rynku mamy dostępne preparaty naturalne – fitoestrogeny oraz preparaty hormonalne, powszechnie zwane HT – hormonalną terapią.
Korzyści i ryzyko terapii hormonalnej u poszczególnych kobiet zmieniają się wraz z wiekiem oraz objawami im towarzyszącymi. Ryzyko terapii hormonalnej uzależnione jest od wieku pacjentki, czasu od ostatniej miesiączki, a także od dawki i drogi podania stosowanych leków.
Terapią alternatywną dla kobiet z objawami menopauzalnymi, które nie mogą lub nie chcą stosować hormonalnej terapii menopauzalnej, stała się fitoterapia niehormonalna.
Fitoterapię menopauzalną można podzielić na dwie główne grupy:
- preparaty pochodzenia roślinnego zawierające fitoestrogeny (np. preparaty z soi, czerwonej koniczyny, pluskwicy groniastej),
- preparaty pochodzenia roślinnego, niezawierające fitoestrogenów (np. preparat z wyciągiem cytoplazmatycznym PI 82-GC FEM).
Fitoterapia, inaczej ziołolecznictwo, to metoda leczenia wykorzystująca surowce i przetwory roślinne oraz substancje czynne z nich wyodrębnione celem osiągnięcia zamierzonego efektu terapeutycznego. Jest to najbardziej rozległa gałąź medycyny naturalnej, a równocześnie najstarsza i najbardziej udokumentowana naukowo.
Niehormonalne preparaty pochodzenia roślinnego znajdują szerokie zastosowanie w łagodzeniu objawów menopauzalnych. Jednym z preparatów o potwie...
