Infekcje dróg oddechowych – przyczyny, objawy, aromaterapia

Infekcje dróg oddechowych górnych i dolnych

Zanim wyróżnimy konkretne rodzaje infekcji dróg oddechowych, warto podzielić je na obszary występowania. Zakażenia mogą bowiem objąć górne i dolne drogi oddechowe.

Infekcje górnych dróg oddechowych obejmują takie miejsca jak : krtań, gardło, nos, zatoki,  W ich przypadku patogen chorobotwórczy – bakteria lub wirus – dostaje się do organizmu właśnie przez nos lub gardło. Infekcje te rozprzestrzeniają się najczęściej  drogą kropelkową, a sama choroba powstała w ich wyniku trwa zwykle do 10 dni [1]. W przebiegu infekcji następuje podrażnienie i obrzęk górnych dróg oddechowych, często towarzyszy jej również kaszel. Najczęściej spotykane infekcje górnych dróg oddechowych prowadzą do  stanów chorobowych takich jak przeziębienie, zapalenie migdałków czy też problemy z zatokami.

Jeżeli chodzi o infekcje dolnych dróg oddechowych, sprawa jest nieco poważniejsza. Wśród nich wyróżnia się infekcje narządów układu oddechowego poniżej krtani, w tym oskrzeli i płuc. Najczęściej spotykanym objawem tego rodzaju infekcji jest kaszel. Wyróżnia się wśród nich zapalenie płuc i oskrzeli, a także gruźlicę płuc. Czas ich trwania jest zdecydowanie dłuższy, przykładowo w przypadku ostrego zapalenia oskrzeli objawy choroby mogą utrzymywać się nawet do 3 tygodni [2].

Infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze

W zależności od czynnika powodującego infekcje dróg oddechowych możemy podzielić je na wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Najbardziej znanymi rodzajami infekcji wirusowych są przeziębienie i grypa. Przeziębienie – bardziej fachowo nazywane zapaleniem nosogardła – najczęściej powodowane jest zakażeniem rinowirusami, jednak przyczyną tej choroby może być nawet 200 innych wirusów [3].

Wśród objawów infekcji wirusowych dróg oddechowych zwykle wymienia się niedrożność nosa i ból gardła. Chorzy często tracą powonienie i poczucie smaku, mogą doświadczać także bólu głowy czy mięśni oraz ogólnego zmęczenia i osłabienia.

Bakterie rzadziej przyczyniają się do infekcji dróg oddechowych. Mogą one jednak powodować nadkażenie w przebiegu infekcji wirusowych. Zaburzenie struktury i funkcji nabłonka dróg oddechowych, a także stan zapalny powodowany przez wirusy ułatwia patogenom bakteryjnym adhezję i inwazję. [4]

Zakażenia grzybicze układu oddechowego występują rzadziej i zwykle dotyczą płuc. Przykładową infekcją grzybiczą jest  aspergiloza, którą wywołują grzyby z rodzaju Aspergillus [5]. Zazwyczaj przyczyną rozwoju tego zakażenia są niektóre terapie lecznicze, np. chemioterapia lub osłabienie organizmu, występujące na przykład w przebiegu AIDS.

Leczenie infekcji dróg oddechowych

Wśród metod leczenia infekcji dróg oddechowych najczęściej wymienia się leczenie objawowe. Zwykle stosowane są tutaj popularne leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwhistaminowe oraz zmniejszające przekrwienie śluzówki. Należy pamiętać, że choroby układu oddechowego wywoływane przez wirusy nie powinny być leczone antybiotykami, ponieważ leki te przeznaczone są do walki z infekcjami bakteryjnymi oraz nie wykazują aktywności przeciwdrobnoustrojowej w stosunku do wirusów.

Oprócz leków dostępnych w aptece, w leczeniu objawowym infekcji wirusowych pomocna może być z pewnością także aromaterapia, która polega na użyciu odpowiednich olejków eterycznych. . Ten temat został poruszony m.in. w kursie Aromaterapia kliniczna – skuteczne metody leczenia dzieci i dorosłych.

Aromaterapia w leczeniu infekcji dróg oddechowych

Wartością metodą aplikacji olejków eterycznych podczas infekcji układu oddechowego będzie inhalacja z uwagi na możliwość lokalnego oddziaływania na objęte stanem chorobowym tkanki. Zastosowanie mają także maści z olejkami, które są wcierane w obszar klatki piersiowej. Najmniejsze znaczenie w kontekście infekcji dróg oddechowych mają olejki stosowane doustnie, dostępne są jednak w sprzedaży syropy zawierające je w swoim składzie.  

Olejki eteryczne działają przeciwdrobnoustrojowo, ułatwiają oddychanie, mają właściwości mukolityczne, przeciwzapalne oraz przeciwkaszlowe.

Do olejków eterycznych najczęściej wykorzystywanych w infekcjach układu oddechowego należą olejek eukaliptusowy. miętowy (mięta pieprzowa), rozmarynowy, sosnowy, tymiankowy czy z drzewa herbacianego.

Niektóre spośród popularnie używanych tu olejków mają jednak pewne ograniczenia, jeśli chodzi o zastosowanie u dzieci. Dotyczą one przykładowo olejku eukaliptusowego oraz z mięty pieprzowej, które mogą spowodować spowolnienie oddechu na skutek działania na receptory zimna TRP. Z tego powodu nie należy ich stosować w pobliżu nosa u małych dzieci. Według Rberta Tisseranda w przypadku olejku eukaliptusowego (Eucaliptus globulus lub radiata) maksymalne bezpieczne stężenie na skórę do trzeciego roku życia nie powinno przekraczać 0,5%, natomiast w wieku 3-6 lat 1%. W odniesieniu do mięty pieprzowej zalecenia są tu jeszcze bardziej restrykcyjne. Można ją bezpiecznie stosować dopiero od trzeciego roku życia, zachowując limit stężenia na skórę 0,5%, natomiast powyżej szóstego roku życia maksymalne stężenie powinno wynosić 2%. 

Zalety aromaterapii przy leczeniu infekcji dróg oddechowych odnotowano w przebiegu jednego z badań [6] przeprowadzonych na dzieciach. Sprawdzono tutaj, czy wmasowywanie w ciało dziecka maści na bazie olejków eterycznych, m.in. oleju eukaliptusowego, było w stanie złagodzić objawy infekcji, w tym kaszlu i przekrwienia błony śluzowej. Okazało się, że w porównaniu z wazeliną i brakiem jakiegokolwiek leczenia, wcieranie maści z olejkami eterycznymi łagodziło objawy nocnego kaszlu, przekrwienie oraz trudności w zasypianiu u badanych pacjentów.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego jak wspierać leczenie infekcji dróg oddechowych za pomoca olejków eterycznych, pomocny będzie Ci w tym celu kurs Aromaterapia kliniczna – skuteczne metody leczenia dzieci i dorosłych. Z tego szkolenia  dowiesz się, jak prawidłowo stosować olejki  w leczeniu infekcji  układu oddechowego oraz, które spośród nich będą tutaj najbardziej wartościowe. .

Źródła:

1. ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532961/. Dostęp: 21. 04. 2021
2. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31710454/. Dostęp: 21. 04. 2021
3. pl.wikipedia.org/wiki/Przezi%C4%99bienie. Dostęp: 21. 04. 2021
4. https://www.umed.wroc.pl/sites/default/files/mikrobiologia/files/Zakazenia_gornych_drog_oddechowych_pop.pdf dostęp ... 3.05.2021
5. pl.wikipedia.org/wiki/Gru%C5%Balica_cz%C5%82owieka. Dostęp: 21. 04. 2021
6. pl.wikipedia.org/wiki/Aspergiloza. Dostęp: 21. 04. 2021
7. https://tisserandinstitute.org/learn-more/kids-inhalation-safety/ dostęp 21.04.2021
8. pediatrics.aappublications.org/content/126/6/1092. Dostęp: 21. 04. 2021
9. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7163989/. Dostęp: 21. 04. 2021