Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) znany był już za czasów Hipokratesa i Paracelsusa, a jego dokładne opisy można znaleźć w średniowiecznych zielnikach. Nazywany był wtedy „arniką dla nerwów”. Polecano go również na ukąszenia węża, bóle menstruacyjne, zaburzenia trawienia, wrzody, zapalenie nerwu kulszowego i wiele innych.1 Na południu Polski uważany był zaś za roślinę odpędzającą złe duchy i z tego powodu noszony był jako amulet.2 Obecnie dziurawiec zwyczajny ma szerokie zastosowanie w medycynie oraz dostępny jest w wielu postaciach – m.in. w tabletkach i syropach.
POLECAMY
Surowcem zielarskim dziurawca jest całe ziele. Za cechy lecznicze odpowiedzialne są substancje bioaktywne tego surowca – naftodiantrony, pochodne floroglucynowe, związki fenolowe, olejki eteryczne, cholina, kwasy organiczne, witamina C i PP.3 W związku z obecnością tak wielu różnorodnych składników, dziurawiec zwyczajny wykazuje wielokierunkowe działanie.
Dziurawiec w chorobach układu pokarmowego4
Suszony dziurawiec zwyczajny w postaci naparu może okazać się skuteczny w łagodzeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Preparaty ziołowe zawierające m.in. dziurawiec warto stosować w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego, zaburzeń trawienia, bólów brzucha, wzdęć i zaburzeń flory jelitowej. Dziurawiec zwyczajny działa rozkurczająco na mięśnie gładkie dróg żółciowych jelit i dróg żółciowych. Ponadto zawarte w dziurawcu flawonoidy poprawiają przepływ żółci do dwunastnicy i zapobiegają powstawaniu kamieni żółciowych.
Dziurawiec a układ moczowy
Przetwory z dziurawca zwyczajnego działają ochronnie na drogi moczowe – zwiększają dobowe wydzielanie moczu, wspierają odtruwanie organizmu i przeciwdziałają powstawaniu kamieni nerkowych. Co więcej, dziurawiec działa przeciwbakteryjnie i uszczelnia naczynia krwionośne.5
Dziurawiec – naturalny antydepresant
Dziurawiec charakteryzuje się szerokim zastosowaniem klinicznym, również w leczeniu zaburzeń depresyjnych. W szczególności dotyczy do wyciągów alkoholowych, które zawierają głównie hypercynę, pseudohipercynę oraz hyperforynę. Badania dowodzą, że regularnie stosowane wyciągi z dziurawca mogą poprawić sprawność psychiczną, zwiększyć koncentrację i zmniejszyć zmęczenie. Mechanizm działania przeciwdepresyjnego nie jest do końca znany, jednak uważa się, że odpowiada za nie hypercyna, która hamuje wychwyt zwrotny neurotransmiterów. Preparaty dziurawca mogą być stosowane w przypadku depresji o łagodnym nasileniu, u osób nastawionych na naturalne metody leczenia lub kiedy występują przeciwwskazania do stosowania standardowych leków przeciwdepresyjnych.6 Zaburzenia nastroju, w tym depresyjne, nigdy nie powinny być jednak leczone „na własną rękę” – w przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
Interakcje dziurawca z lekami syntetycznymi
Zawarta w dziurawcu hyperforyna wchodzi w interakcję z wieloma lekami syntetycznymi – zmniejsza ich biodostępność, przez co leki mogą przestać przynosić efekty lecznicze. Nie powinno się stosować dziurawca w przypadku przyjmowania:
- Leków przeciwwirusowych – acyklowir, indynawir.
- Leków immunosupresyjnych – cyklosporyna, takrolimus.
- Doustych antykoagulantów.
- Doustnych leków antykoncepcyjnych.
- Digoksyny.
- Syntetycznych leków przeciwdepresyjnych.
- Leków przeciwhistaminowych.7
Działania niepożądane dziurawca
Choć dziurawiec może być bardzo korzystny dla naszego zdrowia, jego stosowanie, zwłaszcza w dużych ilościach, nie jest pozbawione skutków ubocznych. Mogą wystąpić zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zmęczenie, suchość w ustach i wysypka skórna. Co więcej, dziurawiec jest fototoksyczny - stosując regularnie preparaty zawierające dziurawiec, należy unikać kontaktu ze słońcem. Dziurawca nie powinny stosować również kobiety w ciąży i karmiące piersią.
