Mięta – rodzaje, właściwości lecznicze i zastosowanie

Niezwykłe właściwości mięty znane są już od starożytności. Uprawiana jest na całym świecie, przy czym najwięcej w Europie i Azji. Hodowanych jest wiele odmian mięty, wśród których można wymienić m.in. miętę białą, zieloną, czekoladową, jednak w lecznictwie najczęściej stosowana jest mięta pieprzowa (Mentha x piperita L). Jej liście są wyjątkowo bogate w olejki eteryczne, które to właśnie są głównie odpowiedzialne za jej prozdrowotne działanie. Mięta najczęściej spożywana jest w postaci naparów i herbatek, jednak wyjątkowymi właściwościami wykazuje się również olejek z mięty pieprzowej.

Mięta pieprzowa – właściwości

Mięta pieprzowa to najpopularniejsza odmiana mięty, znana ze swojego orzeźwiającego aromatu i smaku. Co ciekawe, nie występuje w stanie naturalnym – jest krzyżówką mięty nadwodnej i mięty zielonej.¹ Ziele, a w szczególności liście mięty pieprzowej są źródłem wielu związków aktywnych biologicznie. Są to m.in. flawonoidy, garbniki, antocyjany, kwas foliowy oraz witaminy C i A. Surowiec mięty pieprzowej jest szczególnie często stosowany w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego. Poprawia trawienie, działa przeciwskurczowo, żółciopędnie i antyoksydacyjnie.² Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, reguluje perystaltykę jelit i działa wiatropędnie. Mięta sprawdzi się także w przypadku osób z zespołem jelita drażliwego – łagodzi dolegliwości bólowe towarzyszące zapaleniom jelit.  Może pomóc również kobietom w ciąży zarówno w niwelowaniu nudności, jak i odruchu wymiotnego. Stosowanie mięty jest również zalecane w leczeniu nadmiernej potliwości i zaburzeń menstruacyjnych. 
 

Olejek z mięty pieprzowej³

Olejek z mięty pieprzowej jest jednym z cenniejszych olejków eterycznych. Jego zawartość w każdym z gatunków mięty jest inna i zależy m.in. od czasu zbiorów, warunków uprawy i lokalizacji geograficznej. Pozyskiwany jest ze świeżych liści rośliny poprzez destylację z parą wodną. Charakteryzuje się szczególnie wysoką zawartością mentolu (nawet do 55%), jego estrów i mentofuranu, które wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Badania dowiodły jego skuteczność wobec m.in. takich bakterii jak Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium, Escherichia Coli i Klebsiella pneumoniae. Olejek z mięty pieprzowej często dodawany jest do past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej. Stosowany jest również w celu profilaktyki i leczenia stanów zapalnych dziąseł i chorób przyzębia w postaci płukanek.⁴ Z uwagi na charakterystyczny chłodzący charakter mentolu, olejek z mięty pieprzowej stosowany jest także jako składnik maści na migrenowe bóle głowy czy świąd skóry.⁵ Olejek miętowy świetnie nadaje się również do aromaterapii –poprawia nastrój, uspokaja i zwiększa skupienie.⁶ Często używany jest do inhalacji w przeziębieniu i stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, ponieważ udrażnia nos, ułatwia oddychanie i niweluje kaszel.

Inne zastosowania mięty

Mięta obecna jest w wielu gałęziach przemysłu. Dzięki jej szerokiej aktywności biologicznej wykorzystywana jest od niedawna jako naturalny konserwant żywności. Skutecznie przedłuża trwałość m.in. mięsa mielonego, olejków z gorczycy i czosnku oraz kontroluje powstawanie pleśni na pakowanym chlebie.⁷ Mięta ze względu na swój silny zapach i smak wykorzystywana jest również szeroko w cukiernictwie, produkcji napojów alkoholów, m.in. wódek i likierów.⁸

Mięta – przeciwwskazania i skutki uboczne

Choć mięta jest bezpieczną substancją, jej nadmierne spożycie może spowodować nasilenie dolegliwości bólowych ze strony układu pokarmowego, zgagi i refluks żołądkowego. Z tego powodu picie mięty jest przeciwskazane u osób z wrzodami żołądka i dwunastnicy oraz nadżerkowym zapaleniem błony śluzowej żołądka. Olejek z mięty pieprzowej nie jest zalecany kobietom w ciąży oraz dzieciom poniżej 2 roku życia, ponieważ po kontakcie ze skórą może wywołać podrażnienie. Ponadto suszona mięta w postaci naparu może także spowodować skurcz krtani u osób chorujących na astmę.

Bibliografia

1. Wojciechowska, I., Wojciechowska, A., & Wieszczycka, K. (2016). Fitofarmakologia w leczeniu chorób żołądka. Kosmos, 65(3), 383-387.,   https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/1623/1601
2. Kołodziej, B. (2008). The effect of the term of plantation establishment, rejuvenating ploughing and Asahi SL application in peppermint culture. Annales UMCS, Agricultura, 63(4).,   https://www.researchgate.net/profile/Barbara-Kolodziej-2/publication/250167086_The_effect_of_the_term_of_plantation_establishment_rejuvenating_ploughing_and_Asahi_SL_application_in_peppermint_culture/links/57cd302608ae89cd1e86da05/The-effect-of-the-term-of-plantation-establishment-rejuvenating-ploughing-and-Asahi-SL-application-in-peppermint-culture.pdf
3. Kałwa, K., Wilczyński, K., & Olesińska, K. (2017). WPŁYW WARUNKÓW PRZECHOWYWANIA SUSZONEJ MIĘTY PIEPRZOWEJ (Mentha piperita L.) NA ANTYOKSYDACYJNE WŁAŚCIWOŚCI OTRZYMANYCH NAPARÓW ORAZ ZAWARTOŚĆ I SKŁAD OLEJKU ETERYCZNEGO. Acta Scientiarum Polonorum. Technica Agraria, 16.,  https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/aspta/article/download/38/33/
4. Kusiak, A., Kędzia, A., Molęda-Ciszewska, B., Kędzia, A. W., Maciejewska, K., Włodarkiewicz, A., & Kwapisz, E. (2010). Działanie olejku z mięty pieprzowej na bakterie beztlenowe. Dental and Medical Problems, 47(3), 334-338.,  https://www.dmp.umed.wroc.pl/pdf/2010/47/3/334.pdf
5. Noaema, A. H., Sawicka, B., & Kiełtyka-Dadasiewicz, A. The effect of fertilizing potato with micronutrients foliar fertilizers. Analiza, produkcja i zastosowanie substancji oraz komponentów pochodzenia roślinnego, 203.,  http://bc.wydawnictwo-tygiel.pl/public/assets/272/Analiza,%20produkcja%20i%20zastosowanie%20substancji%20oraz%20komponent%C3%B3w%20pochodzenia%20ro%C5%9Blinnego.pdf#page=203
6. Meamarbashi, A. (2014). Instant effects of peppermint essential oil on the physiological parameters and exercise performance. Avicenna Journal of Phytomedicine, 4(1), 72.,  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4103722/
7. Adaszynska, M., Swarcewicz, M., Markowska-Szczupak, A., & Jadczak, D. (2013). Skład chemiczny i właściwości przeciwdrobnoustrojowe olejku eterycznego i ekstraktu z mięty pieprzowej odmiany ‘Asia’. Żywność Nauka Technologia Jakość, 20(2).,   https://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2013,%202(87)/11_Adaszynska.pdf
8. Newerli-Guz, J., & Kobylańska, A. (2013). Ocena jakości jednoskładnikowych herbatek ziołowych na przykładzie Mentha piperita. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94(4), 862-865.,   http://phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-4-862.pdf