Pełnowartościowa dieta składa się z pełnych ziaren zbóż, świeżych warzyw i owoców, orzechów i nasion oraz roślin strączkowych, z niewielkim udziałem produktów pochodzenia zwierzęcego. Są to w przeważającej ilości produkty zrównoważone energetycznie, neutralne lub o naturze lekko rozgrzewającej (rys.1).
POLECAMY
W tradycyjnej medycynie chińskiej (TMC) nie kierujemy się wyłącznie zewnętrzną temperaturą pokarmu, lecz raczej efektem wewnętrznym (naturą termiczną). Całą żywność dzieli się w zależności od czynników jin (siła rozszerzająca, minusowa) i jang (siła obkurczająca, plusowa). Jedne produkty są bardziej minusowe, czyli wychładzające, niektóre są zrównoważone, czyli neutralne, a jeszcze inne bardziej plusowe, czyli rozgrzewające. Również metody przygotowania posiłków są też bardzo zróżnicowane energetycznie i mają wpływ na efekt termiczny. Równowaga tych czynników ma diametralny wpływ na zdrowie i sposób funkcjonowania w świecie. Trzeba zaznaczyć, że każdy człowiek ma też określoną konstytucję jin lub jang, a pożywienie, które spożywa, ma ogromny wpływ na zachowanie równowagi. Odpowiednio dobranym pożywieniem i ziołami można rozgrzać wychłodzony organizm lub zrównoważyć nadmiar gorąca (np. gorąco w wątrobie). Niewłaściwe jest wybieranie pokarmów ekstremalnie skrajnych (skrajne jin lub skrajne jang), ponieważ proces równoważenia przebiega gwałtownie i wymaga większego wysiłku od organizmu. W każdym przypadku najlepiej sprawdzają się produkty neutralne oraz z lekką tendencją rozgrzewającą lub ochładzającą.
Objawy zimna
Zimno jest cechą jin i jest związane z Elementem Wody w TMC. Element ten obejmuje Nerki, Pęcherz Moczowy, kości, włosy na głowie i funkcje seksualne. Jeśli chodzi o emocje, związany jest z lękiem. Stan zimna ma wpływ na wszystkie wymienione obszary. Główne objawy zimna to przykurcze, sztywność, dreszcze z odczuciem wychłodzenia, niechęć do zimna i pożądanie ciepła. Osoba z objawami zimna zakłada na siebie wiele warstw ubrań i zawsze wybiera ciepłe potrawy i napoje, a niechętnie jada zimne.
Zasady utrzymania ciepła w organizmie w chłodnych porach roku
- Jadaj jak najwięcej produktów lokalnych i takich, które chronią i wspierają wewnętrzną równowagę.
W tym celu stosuj produkty sezonowe, dostosowując do nich odpowiedni styl gotowania (o czym będzie mowa dalej). - Ogranicz ilość pokarmów surowych i wychładzających. Unikaj pożywienia z kuchenki mikrofalowej. Nie spożywaj pokarmu o temperaturze niższej niż pokojowa lub bardzo gorących.
- Stosuj produkty neutralne energetycznie, uzupełniając je produktami o naturze rozgrzewającej.
- Jedz: ogrzewające zboża, nasiona i przyprawy: owies, orkisz, quinoa, nasiona słonecznika, nasiona sezamu, orzechy włoskie, kasztany jadalne, koper włoski i ogrodowy, gałkę muszkatołową, anyż, kminek, strąki karobu, kmin rzymski, słodki brązowy ryż oraz wyrabiane z niego mochi, a także zboża o neutralnej energii: ryż brązowy, kaszę gryczaną oraz żyto.
- Stosuj imbir do potraw gotowanych z fasoli (fasola azuki, czarna fasola, soczewica) oraz do innych potraw.
- Do potraw oprócz imbiru dodawaj rozmaryn, korę cynamonu, goździki, kardamon, bazylię lub korzeń arcydzięgla.
- Jedz ogrzewające warzywa i owoce: cebulę, szczypior, por, czosnek, pasternak, pietruszkę, dynię, marchew, kapustę włoską, słodkie ziemniaki, wiśnie i daktyle.
- Pamiętaj, że ogrzewające, nierafinowane substancje słodzące: słód jęczmienny, słód ryżowy, melasa powinny być używane bardzo umiarkowanie.
- Intensywnie rozgrzewające, wszelkie pikantne odmiany pieprzu (najgorętszy jest pieprz kajeński) używaj w bardzo małej ilości, gdyż w nadmiarze mogą spowodować odwrotny efekt – silne ochłodzenie.
- Wskazane są długo gotowane wywary warzywne oraz odpowiednio przyprawione zupy.
- Zboża przed ugotowaniem można lekko uprażyć.
- Do potraw dodawaj lekko uprażone nasiona i orzechy.
- Stosuj niekiedy małe ilości alkoholu jako dodatek do potraw (np. buraczki z czerwonym winem lub gruszki gotowane w winie z goździkami) lub do napojów, np. herbata z rumem lub grzane wino z korzeniami.
R e k l a m a
Wspieranie zdrowia za pomocą różnych metod gotowania
Wszystkie metody gotowania są sposobami przekształcania żywności w substancję i energię. Obróbkaw termiczna produktów czyni je łatwiej strawnymi. Stosowanie żywiołu ognia w postaci palnika kuchennego, grilla czy piekarnika rozgrzewa, wysusza i zwiększa soczystość produktu, wydobywając określone smaki. Gotowanie w wodzie – blanszowanie we wrzątku, na parze, w zupach i potrawkach – łączy wiele smaków i uzupełnia wilgoć w przypadku rozgrzania organizmu i wysuszenia. Z kolei produkty fermentowane (kiszonki)
pobudzają trawienie.
W medycynie chińskiej uważa się, że stosowanie różnych metod gotowania stwarza równowagę jin (nawilżanie i chłodzenie) oraz jang (osuszanie i rozgrzewanie), co wspiera zdrowie. Dlatego też wybierając metodę gotowania, która najlepiej służy nam i naszym bliskim, należy zwrócić uwagę na porę roku, nasz poziom energii, stan zdrowia oraz naturę termiczną ciała.
- Gotowanie na wrzątku i na wolnym ogniu
- Działanie: napełnia pokarm ciepłem i energią jang, nawadnia organizm.
- Korzystne pory roku: wszystkie.
- Korzystna dla osób, które czują się wysuszone, ciepłe lub gorące bądź dla tych, które chcą uprościć swoje posiłki.
- Uwaga: długotrwałe gotowanie nasyca pokarm większą ilością energii jang.
- Gotowanie na parze
- Działanie: metoda nawilżająca i wydobywająca smak pokarmów, produkty zachowują większość składników pokarmowych.
- Korzystne pory roku: metoda bardzo neutralna, korzystna o każdej porze roku.
- Korzystna dla osób wychłodzonych, źle tolerujących surowiznę i mających problemy z jej trawieniem (luźne stolce).
- waga: gotowanie na parze wspiera jin i ma naturę neutralną.
- Blanszowanie
- Działanie: gotowanie warzyw przez minutę lub dwie poprawia strawność dzięki rozłożeniu surowych składników.
- Korzystne pory roku: zrównoważona metoda gotowania na każdą porę roku.
- Korzystna dla osób, które unikają potraw zimnych i surowych, ale też dla tych, które odczuwają wewnętrzne gorąco.
- Duszenie
- Działanie: metoda ta łączy ogień dzięki podsmażeniu na tłuszczu i wodę (dodatek niewielkiej ilości płynu), daje uczucie ciepła.
- Korzystne pory roku: metoda zrównoważona na każdą porę roku.
- Korzystna dla osób, które łatwo się rozgrzewają (powinny one wybierać duszone potrawy w oparciu o warzywa), jak i dla tych, które mają skłonność do marznięcia i stanów niedoboru jang (powinny one dodawać większą ilość produktów rozgrzewających, np. cebuli, czosnku, pora, jaj, mięsa, owsa oraz przypraw – majeranku, tymianku, rozmarynu, imbiru, ostrej papryki itp.).
- Smażenie souté (szybkie)
- Działanie: rozgrzewająca i aktywująca metoda jan...
