Fitoterapia migrenowych bólów głowy

Leczenie ostrego i przewlekłego bólu ma długą historię, nawiązującą do roku 1805, kiedy otrzymano morfinę z opium. Data ta wyznaczyła nowy naukowy bieg rozwoju farmakoterapii bólu, a także zapoczątkowała szeroką dyskusję nad „opiatową epidemią” w USA1. Współcześnie medycyna dysponuje całą gamą syntetycznych leków z grupy zarówno opioidowych, jak i nieopioidowych leków przeciwbólowych, w tym z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, jednak nie są one pozbawione działań ubocznych. Stąd powrót do ziołolecznictwa, nazywanego medycyną ziołową, które cieszy się niegasnącym zaufaniem i jest stosowane na całym świecie, nie powinien wzbudzać wątpliwości przy poszukiwaniach nowych i lepszych rozwiązań terapeutycznych w leczeniu bólu, w tym migrenowego bólu głowy, popartych badaniami naukowymi i wynikami badań klinicznych.

Dynamiczny i stresogenny tryb życia oraz nakładanie się różnych czynników negatywnie oddziałujących na struktury wrażliwe na ból sprawiają, że wielokierunkowa profilaktyka oraz metody komplementarne są coraz bardziej docenianym sposobem radzenia sobie z migrenowymi bólami głowy. W zapobieganiu i leczeniu bólów migrenowych aż 43,1% pacjentów stosuje różne formy medycyny komplementarnej i alternatywnej2, w tym akupunkturę, terapię manualną, chiropraktykę, refleksologię, terapię hiperbaryczną, biofeedback, techniki relaksacyjne (joga, medytacja), homeopatię oraz aromatoterapię i medycynę ziołową3–5. W tym artykule omówiono i porównano skuteczność działania produktów ziołowych (monopreparatów i preparatów złożonych) podawanych doustnie w prewencji i w leczeniu migrenowych bólów głowy na podstawie aktualnych wyników badań klinicznych.

Epidemiologia i klasyfikacja bólów głowy

Bóle głowy są trzecią co do wielkości przyczyną niesprawnego funkcjonowania człowieka6, 7 i mają negatywne skutki w sferze rodzinnej, społecznej i ekonomicznej. Z powodu bólów głowy cierpi każdego roku blisko 47% populacji8. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy (International Classification of Headache Disorders 3rd Edition, ICHD-3
beta) wyróżnia się 14 typów takiego bólu9, przy czym najczęstsze pierwotne bóle głowy to napięciowy ból głowy, migrena oraz klasterowy ból głowy, które mogą mieć przebieg epizodyczny lub przewlekły10, 11.

Istnieją liczne dowody na obiecujące właściwości seskwiterpenów i ekstraktówz lepiężnika różowego – zmniejszanie uwalniania prostaglandyn i leukotrienów, hamowanie aktywności enzymów COX-1 i COX-2 oraz antagonizm wobec kanałów wapniowych bramkowanych napięciem typu L30. 

Migrena klasyfikowana jest do chorób układu nerwowego z kodem ICD-10 G43. Ocenia się, że jej częstość występowania wynosi 14,7%6, a według prof. Jerzego Wordliszka i prof. Jana Dobrogowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego10 nawet 18%, przy czym migreny doświadcza 2–3 razy więcej kobiet niż mężczyzn12. Podkreśla się, że migrena jest chorobą społeczną i może wystąpić w każdym wieku, nie tylko wśród dorosłych, ale także u dzieci i młodzieży, co stanowi niezwykle trudne wyzwanie dla postępowania diagnostycznego i terapeutycznego11, 13. Szacuje się, że z powodu migreny cierpi od 3 do 5% dzieci i aż 17–18% dzieci w okresie adolescencji13.

Definicja

Migrena definiowana jest jako napadowy ból głowy, który przebiega zwykle jednostronnie i nawraca w nieregularnych odstępach czasu. Napad migrenowy trwa od 4 do 72 godzin i ma charakter pulsujący, mogą mu towarzyszyć nudności i wymioty, światłowstręt lub nadwrażliwość na dźwięki. W migrenie z aurą wzrokową (tzw. migrena klasyczna, oczna) często pojawiają się w pełni odwracalne objawy wzrokowe, takie jak migocące światła, plamy, linie lub upośledzenie widzenia. W aurze czuciowej występują jedno...