Inonotus obliquus (chaga) gatunek o udokumentowanych właściwościach leczniczych czy jedynie stosowany zwyczajowo w medycynie ludowej?

Gatunek ten był znanym surowcem w Farmakopeach 

Polskich XVII- i XVIII-wiecznych jako środek przeciwgruźliczy. Rodzaj Inonotus jest szeroko rozpowszechniony w północnej Ameryce, Azji i Europie i zalicza się do niego ok. 100 gatunków1, 2. W Europie rodzaj ten jest reprezentowany tylko przez cztery gatunki2. I. obliquus w Polsce znajduje się na liście częściowo chronionych gatunków grzybów, mimo że jest pasożytem drzew liściastych, przede wszystkim brzóz, ale też olch, buków, klonów, grabów, topoli, dębów, jesionów, jarzębów, wierzb, orzechów oraz kasztanowców3, 4. 

Powoduje on rany w korze drzew i może rosnąć na ich pniu przez kolejne 30–80 lat1, 3. Kilka lat po przeniknięciu kory i tkanek żywych drzew gatunek ten wytwarza sklerota (owocniki wegetatywne lub bezpłciowe), ma grudkowaty nieregularny kształt o spękanej powierzchni i charakterystyczny czarno-brązowy kolor, przypominając wypalone miejsce (stąd tradycyjna nazwa czyreń ogniowy). Wnętrze owocnika zbudowane jest z rdzawo-brązowej, bardzo gęstej grzybni1. Owocniki I. obliquus rosną bardzo wolno, osiągając średnicę ponad 10 cm po ok. 10 latach3. Na starych drzewach owocniki tego gatunku mogą osiągać 50 cm średnicy1, 5, 6. 

Przydatność ekstraktu z owocników I. obliquus w aplikacjach medycznych już od starożytności była wykazywana m.in. w leczeniu cukrzycy oraz infekcji pasożytniczych i wirusowych. W medycynie ludowej racjonalne przesłanki przeplatają się z opisami magicznymi. W wielu krajach, z powodu ubóstwa lub utrudnionego dostępu do lekarzy, był to jedyny sposób, którym ludzie mogli poprawić swoje zdrowie. Jeden z najstarszych dokumentów potwierdzających wykorzystanie I. obliquus do celów leczniczych to dzieło Hipokratesa Corpus Hippocraticum1. Hipokrates używał naparów z tego gatunku zewnętrznie do przemywania ran. W Europie Wschodniej grzyb ten jest wykorzystywany od XII w. I. obliquus był stosowany w tradycyjnej medycynie przez wiele pokoleń mieszkańców Syberii7–9. Przypisywano temu gatunkowi działania przeciwpasożytnicze, przeciwgruźlicze, przeciwzapalne i w dysfunkcjach żołądkowo-jelitowych10. I. obliquus zalecano także w chorobach układu krążenia i dysfunkcjach wątroby. Najczęściej stosowano go w postaci naparów, inhalacji lub wodnych maceratów10, 11. Stosunkowo wcześnie zwrócono uwagę na I. obliquus w działaniu przeciwnowotworowym lub wspomagającym leczenie nowotworów, co było szczególnie ważne przed rozwojem onkologii, jako konwencjonalnej metody leczenia. Receptury takiego postępowania można znaleźć w piśmiennictwie Aleksandra Sołżenicyna11. W Azji i krajach bałtyckich wyciągi z I. obliquus stosowano ze względu na ich dobroczynne działanie przeciwmiażdżycowe, kardiologiczne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe12. 

Istotną aktywnością I. obliquus jest jego działanie przeciwutleniające, co ma szczególne znaczenie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych wywołanych przez wolne rodniki (miażdżyca, nowotwory, cukrzyca, przyspieszone starzenie i choroby zwyrodnieniowe choroby ośrodkowego układu nerwowego)13. Wykazano, że wyciągi z I. obliquus hamują reprodukcję wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV) oraz wirusy niedoboru odporności człowieka (HIV)14. Czerpiąc informacje dotyczące zastosowań w medycynie ludowej, niezbędne jest przeprowadzenie badań naukowych, które albo obalą, albo potwierdzą te przesłanki. Co ważne, istotne jest zachowanie standardów zastosowania medycyny ludowej, czyli zbieranie tylko młodych i owocników rosnących na brzozach przez cały rok z terenów nieskażonych, oddalonych od źródeł zanieczyszczeń, które mogą gromadzić się w grzybach15. Aktywność antyoksydacyjna została wielokrotnie udowodniona w ocenach węglowodanów występujących w I. obliquus w badaniach in vitro lub in vivo w modelach zwierzęcych/przedklinicznych16. Obecnie istnieje wiele podejść do izolacji substancji z I. obliquus. Można je podzielić na techniki wykorzystujące całościowe ekstrakty, poszczególne frakcje uzyskane z ekstraktów lub pojedyncze substancje czynne pozyskane z owocników I. obliquus17, 18. Stosowanie ekstraktów wodnych lub etanolowych z tego gatunku jest najbardziej zbliżone podejściem do metod stosowanych w medycynie ludowej17, 19. Tego typu ekstrakty nadają się do bezpośredniego spożycia. Niestety, zastosowanie metod innych niż ekstrakcja przy użyciu rozpuszczalników organicznych, takich jak metanol, octan etylu lub cykloheksan, uniemożliwia stosowanie takiego produktu19. Wiele substancji obecnych w całym ekstrakcie tego gatunku może znieść lub wzmocnić swoją aktywność. Z drugiej strony nie jest możliwe zbadanie dokładnego mechanizmu działania określonych substancji w niefrakcjonowanym ekstrakcie. Innym podejściem jest użycie indywidualnej substancji z frakcji uzyskanych z owocników I. obliquus. W piśmiennictwie są opisy badań nad różnymi substancjami wyizolowanymi z I. obliquus, jak: związki indolowe, fenolowe, triterpenoidy, steroidy, polisacharydy, witaminy, biopierwiastki20. Ze względu na to, że I. obliquus rośnie w chłodnym klimacie z dużą sezonowością wahania temperatury, zamarzanie, promieniowanie UV, a także występowanie infekcji bakteryjnych i wirusowych w jego owocnikach wpłynęły na rozwój ich złożonych mechanizmów obronnych. Obejmują one wytwarzanie wymienionych substancji bioaktywnych o działaniu przeciwutleniającym. Ponadto ma to wpływ na wysoką ekspresję enzymów antyoksydacyjnych, którą wykazano w owocnikach I. obliquus. Co więcej, w wielu eksperymentach stwierdzono, że frakcja polisacharydowa obecna w owocnikach tego gatunku stanowi obok fenoli największą grupę związków bioaktywnych. Przeprowadzono wiele badań w celu oceny zawartości polisacharydów w ekstraktach z tego grzyba, także w różnych warunkach ekstrakcji, przechowywania (zamrażania) czy suszenia (gorące powietrze lub liofilizacja)16. Według Ma i wsp. ekstrakty z I. obliquus zawierają wiele niskocząsteczkowych polisacharydów, które mają działanie przeciwutleniające, a odpowiedzialne za tę aktywność są zawierające je ekstrakty z badanego gatunku16. Właściwość ta została wielokrotnie udowodniona w eksperymentach i opisana w piśmiennictwie naukowym16. 

Działanie przeciwzapalne i immunomodulujące owocników I. obliquus 

Jak dotąd, niewiele zespołów badawczych próbowało określić wpływ ekstraktów uzyskanych z owocników I. obliquus na układ odpornościowy21–23. W badaniach przeprowadzonych na myszach BALB/c wykazano, że ekstrakty z I. obliquus tłumiły odpowiedź immunologiczną Th2 i Th1733. Obecnie uważa się, że ekstrakty I. obliquus lub otrzymane z nich frakcje polisacharydowe hamują reakcje zapalne21. W większości badań wykazano ich wpływ na zmniejszenie wytwarzania lub wydzielania substancji prozapalnych cytokin, takich jak interleukina-1β (IL-1β), interferon gamma (IFN-γ) i czynnik martwicy nowotworów (TNF)21, 23. W badaniach in vivo stwierdzono, że ekstrakt z owocników I. obliquus podawany szczurom przez 7 dni chronił zwierzęta przed rozwojem wywołanego stanu zapalnego. W tych samych badaniach wykazano, że ekstrakt z I. obliquus ma też działanie przeciwbólowe13. Park i wsp. starali się wyjaśnić mechanizm działania przeciwzapalnego i przeciwbólowego ekstraktów z owocników I. obliquus wobec linii komórkowej RAW 264.7.16. Wykazano, że ekstrakt spowodował spadek produkcji tlenku azotu (NO) i prostaglandyny E2 (PGE2)13. Ponadto makrofagi stymulowane przez lipopolisacharyd (LPS) wytwarzają syntazę tlenku azotu (iNOS), która jest hamowana przez ekstrakt z owocników I. obliquus oraz przez wytwarzanie cyklooksygenazy-2 (COX-2) indukowanej przez LPS. Ekstrakt z tego gatunku zmniejszał też produkcję mRNA, ekspresję TNF-α i czynnika jądrowego ϰ –  wzmacniacza łańcucha lekkiego aktywowanych komórek B (NF-kB)13. Stwierdzono, że poszczególne frakcje z ekstraktów z owocników I. obliquus mogą działać antagonistycznie. Udowodniono, że niektóre frakcje polisacharydowe zwiększały produkcję NO przez mysie makrofagi i linie komórek dendrytycznych J774. A1 i D2SC/1 62. Nie można też wykluczyć tego, że w zależności od rodzaju badanych komórek, ekstraktów lub osobników substancje obecne w ekstraktach z I. obliquus mogą zwiększać lub hamować produkcję NO. 

Właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwpasożytnicze Inonotus obliquus

Dane dotyczące przeciwwirusowej aktywności ekstraktów z I. obliquus są bardzo ograniczone. Do tej pory wykazano, że polisacharydy pochodzące z wodnej frakcji tego gatunku hamują proteazę z HIV typu 1 (HIV-1), a tym samym utrudniają wnikanie wirionów do komórek. W przeprowadzonym eksperymencie Shibnev i wsp. wykazali, że wodny ekstrakt z owocników I. obliquus był aktywny wobec HCV po 48 godzinach po podaniu wodnego ekstraktu z I. obliquus wobec zarodków świńskich zakażonych HCV. Ilość wirusa w komórkach była odwrotnie proporcjonalna do stężenia dodanego ekstraktu. W najwyższych stężeniach ekstrakt całkowicie zatrzymał lub znacznie zahamował reprodukcję HCV. Ponadto wykazano, że dodatek ekstraktu do komórek na 24 godziny przed ich ekspozycją na wirusa chroniły komórki SPEV przed infekcją14. W innym eksperymencie wykazano, że wodny ekstrakt z I. obliquus wykazywał działanie przeciwko wirusowi opryszczki – Herpes simplex typu 1. Przedstawione badania potwierdzają przeciwwirusowe działanie I. obliquus i mogą wskazywać na jego potencjalne zastosowanie w leczeniu chorób związanych z infekcjami wirusowymi. Ponadto frakcja polisacharydowa z owocników I. obliquus wykazywała szerokie spektrum aktywność przeciwwirusowej wobec kociego herpeswirusa 1, kociego wirusa grypy H3N2 i H5N6, wirusa panleukopenii kotów i zakaźnego wirusa zapalenia otrzewnej kotów, który powoduje zapalenie dróg oddechowych i przewodu pokarmowego chorób u kotów24. Podobnie wykazano, że etanolowy ekstrakt z owocników I. obliquus hamował zakażenie mysim norowirusem i kaliciwirusem kotów w badaniach na liniach komórek RAW264.725.

Do tej pory przeprowadzono tylko nieliczne oceny przeciwpasożytniczego działania ekstraktów i polisacharydów z owocników I. obliquus. Toxoplasma gondii jest obligatoryjnym wewnątrzkomórkowym pierwotniakiem wywołującym toksoplazmozę u ludzi i wielu zwierząt stałocieplnych. Około 30% populacji na całym świecie jest zakażona tym pasożytem26. Wykazano, że polisacharydy I. obliquus znacznie zmniejszyły zakaźność T. gondii i efekty jego infekcji, w tym stan zapalny czy uszkodzenia wątroby, spowodowane przez tego pasożyta. Związki te zwiększyły też poziom enzymów antyoksydacyjnych SOD i GSH.63 w organizmach myszy. Udowodniono również, że polisacharydy I. obliquus istotnie poprawiły zdolność spermatogenną, złagodziły uszkodzenie jąder i zwiększyły stężenia testosteronu, hormonu luteinizującego i hormonu folikulotropowego w surowicy u samców myszy zakażonych T. gondii26. 

Działanie prebiotyczne

W dostępnym piśmiennictwie naukowym istnieją tylko dwa doniesienia sugerujące działanie antybakteryjne lub prebiotyczne ekstraktów z owocników I. obliquus. Wykazano, że frakcje pochodzące z I. obliquus stymulowały produkcję NO. Oprócz tego udowodniono, że polisacharydy z owocników I. obliquus regulują mikroflorę jelitową w przewlekłych chorobach, takich jak zapalenie trzustki u myszy27. Ponadto zasugerowano, że podawanie polisacharydów z owocników tego gatunku może regulować pracę jelit, skład i różnorodność mikrobioty jelitowej, powodując procesy ozdrowienia u myszy z przewlekłym zapaleniem trzustki. 

Działanie przeciwnowotworowe 

W medycznych bazach danych istnieje wiele publikacji na temat działania przeciwnowotworowego ekstraktów z owocników I. obliquus w badaniach in vitro. Niestety, badania na zwierzętach są bardzo ograniczone i nie ma wiarygodnych publikacji na temat działania tego gatunku na organizm człowieka28. Większość badań była prowadzona na liniach komórkowych pochodzących z układu pokarmowego. Wykazano, że ekstrakty z I. obliquus hamują proliferacje i/lub są cytotoksyczne dla linii komórek nowotworowych przewodu pokarmowego człowieka. Podobnie ich działanie cytotoksyczne, antyproliferacyjne lub proapoptotyczne wykazano w liniach komórkowych z wielu innych tkanek i układów, m.in. płuc, szyjki macicy, raka jajnika, gruczołu sutkowego, wątroby, układu limfatycznego29. Niestety, w wielu tych analizach brakuje eksperymentów klinicznych. W niektórych badaniach naukowcy ograniczyli się do informowania, czy dany ekstrakt jest toksyczny dla komórek bez wyjaśnienia molekularnego mechanizmu działania przy użyciu tylko jednego parametru. Co ciekawe, większość analiz przeprowadzono na linii A549, czyli linii gruczolakoraka płuc człowieka. W publikacjach wyjaśniających molekularne mechanizmy ekstraktów autorzy konsekwentnie podkreślają rolę ROS (reactive oxygen species = reaktywne formy tlenu) w mechanizmie działania substancji pochodzących z I. obliquus17, 19. Udowodniono, że wyciągi z I. obliquus nasilają proces naturalnej śmierci komórek nowotworowych30. Ostatnio opisano, że inotodiol z I. obliquus wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Niestety, testy przeprowadzane in vivo są bardzo ograniczone. Wykazano, że ekstrakty z I. obliquus mogą hamować rozwój dwóch linii nowotworowych: czerniaka B16eF10 i mięsaka-180 u myszy. Udowodniono również, że ergosterol wyizolowany z I. obliquus hamuje rozwój raka jelita grubego w organizmie człowieka31, 32. 

Działanie przeciwcukrzycowe

Reaktywne formy tlenu (ROS) odgrywają kluczową rolę w patomechanizmie cukrzycy. Co więcej, związek między stresem oksydacyjnym a zaburzeniami metabolicznymi, np. cukrzycy typu 2, otyłości, i chorobami układu sercowo-naczyniowego jest dobrze opisana33. Do tej pory wykazano, że polisacharydy izolowane z owocników I. obliquus mają działanie hipoglikemizujące34, 35. Niestety, dokładny mechanizm ich działania nie został wyjaśniony. Opisano jedynie, że polisacharydy z I. obliquus u szczurów z cukrzycą indukowaną streptozotocyną (STZ) obniżyły stężenie glukozy we krwi i przywróciły prawidłową strukturę komórek β trzustki. Wskazano też, że polisacharydy z tego gatunku obniżyły poziom produktów peroksydacji lipidów (takich jak lipoproteiny o małej gęstości)36. Ponadto Wang i wsp. poinformowali, że polisacharydy I. obliquus zwiększyły stężenie insuliny w surowicy i złagodziły zaburzenia metaboliczne enzymów glukozy w cukrzycy wywołanej przez STZ u myszy37. Stwierdzono również, że polisacharydy z I. obliquus pomagają złagodzić atrofię trzustki i utratę masy ciała u myszy z przewlekłym zapaleniem trzustki wywołanym dietyloditiokarbaminianem. Opisywano w badaniach, że polisacharydy I. obliquus miały silne działanie przeciwutleniające wobec wolnych rodników w warunkach in vitro i in vivo, co może być korzystne w leczeniu przewlekłego zapalenia trzustki u myszy. Receptor γ aktywowany przez proliferatory peroksysomów (PPARg) to kluczowy receptor zaangażowany w insulinooporność i wrażliwość komórek tego hormonu. Ponadto PPARg bierze również udział w działaniu przeciwzapalnym, kontrolując aktywację i ekspresję NF-kB i cytokin prozapalnych38. Jednak tylko w jednej pracy wykazano, że ekstrakty z owocników I. obliquus aktywowały przytaczany mechanizm działania.

Podsumowanie

Ekstrakty z I. obliquus są stosowane od starożytności w leczeniu wielu chorób w medycynie ludowej wielu krajów, a z kolei współcześni badacze dostarczają dowodów naukowych na sens stosowania ich i w przyszłości wykorzystania w terapii chorób nowotworowych – do tego jednak konieczne są jeszcze rozbudowane badania, w tym kliniczne. 

Bibliografia

1. Szczepkowski A., Piętka J., Grzywacz A. Biology and medicinal properties of the chaga mushroom Inonotus obliquus (Fr.) Pilłat. Sylwan. 2013; 157(3): 223e233.
2. Wagner T., Fischer M. Natural groups and a revised system for the European poroid Hymenochaetales (Basidiomycota) supported by nLSU rDNA sequence data. Mycol Res. 2001; 105(7): 773e782. https://doi.org/10.1017/S0953756201004257.
3. Duan Y., Han H., Qi J. i wsp. Genome sequencing of Inonotus obliquus reveals insights into candidate genes involved in secondary metabolite biosynthesis. BMC Genomics 2022; 23: 314. https://doi.org/10.1186/s12864-022-08511-x.
4. Manka K., Sobiczewski P., Manka M., Fiedorow Z. Fitopatologia Leśna. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 2005.
5. Ryvarden L., Gilbertson R, Eide A. European Polypores: Part 2: Meripilus-Tyromyces. [w:] Synopsis fungorum. 7. Fungiflora, Oslo: 1994.
6. Cha J.Y., Lee S.Y., Lee S.Y., Chun K.W. Basidiocarp formation by Inonotus obliquus on a living paper birch tree. For Pathol. 2011; 41(2): 163e164. https://doi.org/10.1111/j.1439-0329.2010.00687.x.
7. Kozan E., Küpeli E., Yesilada E. Evaluation of some plants used in Turkish folk medicine against parasitic infections for their in vivo anthelmintic activity. J. Ethnopharmacol. 2006; 108(2): 211e216. https://doi.org/10.1016/j.jep.2006.05.003.
8. Perevedentseva L. Use of wild-growing mushrooms for therapeutic purposes in the perm territory, Russia. Indian J. Environ. Health 2013; 2(4): 236e242.
9. Harpe J. de La. Abrege de l’Histoire Generale Des Voyages Continue Par Comeiras. 1801.
10. Saar M. Fungi in khanty folk medicine. J. Ethnopharmacol. 1991; 31(2): 175e179. https://doi.org/10.1016/0378-8741(91)90003-V.
11. Solzenicyn A.I. Le pavillon des canc ereux roman. 2007.
12. Shashkina M.Y., Shashkin P.N., Sergeev A.V. Chemical and medicobiological properties of chaga. Pharm. Chem. J. 2006; 40(10): 560e568. https://doi.org/10.1007/s11094-006-0194-4 (review).
13. Park Y.-M.M., Won J.-H.H., Kim Y.-H.H. i wsp. In vivo and in vitro anti-inflammatory and anti-nociceptive effects of the methanolextract of Inonotus obliquus. J. Ethnopharmacol. 2005; 101(1–3): 120e128. https://doi.org/10.1016/j.jep.2005.04.003.
14. Shibnev V.A., Mishin D.V., Garaev T.M. i wsp.. Antiviral activity of Inonotus obliquus fungus extract towards infection caused by hepatitis C virus in cell cultures. Bull. Exp. Biol. Med. 2011; 151(5): 612e614. https://doi.org/10.1007/s10517-011-1395-8.
15. Shashkina M.Y., Shashkin P.N., Sergeev A.V. Chemical and medicobiological properties of chaga. Pharm. Chem. J. 2006; 40(10): 560e568. https://doi.org/10.1007/s11094-006-0194-4 (review).
16. Ma L., Chen H., Zhu W., Wang Z. Effect of different drying methods on physicochemical properties and antioxidant activities of polysaccharides extracted from mushroom Inonotus obliquus. Food Res. Int. 2013; 50(2): 633e640. https://doi.org/10.1016/j.foodres.2011.05.005.
17. Lemieszek M.K., Langner E., Kaczor J. i wsp. Anticancer effects of fraction isolated from fruiting bodies of chaga medicinal mushroom, Inonotus obliquus (Pers.: Fr.) Piłat (aphyllophoromycetideae): in vitro studies. Int. J. Med. Mushrooms 2011; 13(2): 131e143. https://doi.org/10.1615/IntJMedMushr.
18. Lee J.H., Hyun C.K. Insulin-sensitizing and beneficial lipid-metabolic effects of the water-soluble melanin complex extracted from Inonotus obliquus. Phyther. Res. 2014; 28(9): 1320e1328. https://doi.org/10.1002/ptr.5131.
19. Szychowski K.A., Skóra B., Pomianek T., Gmińnski J. Inonotus obliquus – from folk medicine to clinical use. Journal of Traditional and Complementary Medicine 2021; 11(4): 293–302.
20. Van Q., Nayak B.N., Reimer M. i wsp. Anti-inflammatory effect of Inonotus obliquus, Polygala senega L., and Viburnum trilobum in a cell screening assay. J. Ethnopharmacol. 2009; 125(3): 487e493. https://doi.org/10.1016/j.jep.2009.06.026.
21. Javed S., Mitchell K., Sidsworth D. i wsp. Inonotus obliquus attenuates histamine-induced microvascular inflammation. PLoS One. 2019; 14(8): 1e16. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0220776.
22. Zhang L., Lin D., Li H. i wsp. Immunopotentiating effect of Inonotus obliquus fermentation products administered at vaccination in chickens. Mol. Cell Probes. 2018; 41(July): 43e51. https://doi.org/10.1016/j.mcp.2018.09.002.
23. Chen Y.F., Zheng J.J., Qu C. i wsp. Inonotus obliquus polysaccharide ameliorates dextran sulphate sodium induced colitis involving modulation of Th1/Th2 and Th17/Treg balance. Artif Cells Nanomed Biotechnol. 2019; 47(1): 757e766. https://doi.org/10.1080/21691401.2019.1577877.
24. Seo D.J., Choi C. Inhibition of murine norovirus and feline calicivirus by edible herbal extracts. Food Environ. Virol. 2017; 9(1): 35e44. https://doi.org/10.1007/s12560-016-9269-x.
25. Tian J., Hu X., Liu D. i wsp. Identification of Inonotus obliquus polysaccharidewith broad-spectrum antiviral activity against multi-feline viruses. Int. J. Biol. Macromol. 2017; 95: 160e167. https://doi.org/10.1016/j.ijbiomac.2016.11.054.
26. Montazeri M., Sharif M., Sarvi S. i wsp. A systematic review of in vitro and in vivo activities of anti-toxoplasma drugs and compounds (2006e2016). Front Microbiol. 2017; 8 (Jan): 25. https:// doi.org/10.3389/fmicb.2017.00025.
27. Hu Y., Teng C., Yu S. i wsp. Inonotus obliquus polysaccharide regulates gut microbiota of chronic pancreatitis in mice. AMB Express. 2017; 7(1): 39. https:// doi.org/10.1186/s13568-017-0341-1.
28. Kang J.-H., Jang J.-E., Mishra S.K. i wsp. Ergosterol peroxide from Chaga mushroom (Inonotus obliquus) exhibits anti-cancer activity by down-regulation of the b-catenin pathway in colorectal cancer. J. Ethnopharmacol. 2015; 173: 303e312. https://doi.org/10.1016/j.jep.2015.07.030.
29. Lee S.H., Hwang H.S., Yun J.W. Antitumor activity of water extract of a mushroom, Inonotus obliquus, against HT-29 human colon cancer cells. Phyther. Res. 2009; 23(12): 1784e1789. https://doi.org/10.1002/ptr.2836.
30. Wang Q., Mu H., Zhang L. i wsp. Characterization of two water-soluble lignin metabolites with antiproliferative activities from Inonotus obliquus. Int. J. Biol. Macromol. 2015; 74(20120731): 507e514. https:// doi.org/10.1016/j.ijbiomac.2014.12.044.
31. Koene R.J., Prizment A.E., Blaes A., Konety S.H. Shared risk factors in cardiovascular disease and cancer. Circulation 2016; 133(11): 1104e1114. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.115.020406.
32. Youn M.J., Kim J.K., Yeol Park S. wsp. Potential anticancer properties of the water extract of Inontus obliquus by induction of apoptosis in melanoma B16-F10 cells. J Ethnopharmacol. 2009; 121(2): 221e228. https://doi.org/10.1016/j.jep.2008.10.016.
33. Chung M.J., Chung C.-K., Jeong Y., Ham S.-S. Anticancer activity of subfractions containing pure compounds of Chaga mushroom (Inonotus obliquus) extract in human cancer cells and in Balbc/c mice bearing Sarcoma-180 cells. Nutr Res Pract. 2010; 4(3): 177e182. https://doi.org/10.4162/nrp.2010.4.3.177.
34. Liu P., Xue J., Tong S. i wsp. Structure Characterization and Hypoglycaemic Activities of two polysaccharides from Inonotus obliquus. Molecules 2018; 23(8): 1948. https://doi.org/10.3390/molecules23081948.
35. Wang M., Zhao Z., Zhou X. i wsp. Simultaneous use of stimulatory agents to enhance the production and hypoglycaemic activity of polysaccharides from Inonotus obliquus by submerged fermentation. Molecules 2019; 24(23): 4400. https://doi.org/10.3390/molecules24234400.
36. Diao B., Jin W., Yu X. Protective effect of polysaccharides from Inonotus obliquus on streptozotocin-induced diabetic symptoms and their potential mechanisms in rats. Evid Base Complement Alternat. Med. 2014; 2014: 841496. https://doi.org/10.1155/2014/841496.
37. Sun J.-E., Ao Z.-H., Lu Z.-M. i wsp. Antihyperglycemic and antilipidperoxidative effects of dry matter of culture broth of Inonotus obliquus in submerged culture on normal and alloxan-diabetes mice. J. Ethnopharmacol. 2008; 118(1): 7e13. https://doi.org/10.1016/j.jep.2008.02.030.
38. Clark R.B. The role of PPARs in inflammation and immunity. J. Leukoc. Biol. 2002; 71(3): 388e400. https://doi.org/10.1189/jlb.71.3.388.