Najważniejsze gatunki grzybów leczniczych w profilaktyce chorób ośrodkowego układu nerwowego

Hericium erinaceus (Bull.) Pers. – soplówka jeżowata, która jest powszechnie znana jako lwia grzywa, grzyb małpi lub Yamabushitake. 

Soplówka jeżowata jest jadalnym grzybem o działaniu najlepiej udokumentowanym w badaniach naukowych, w tym przedklinicznym i klinicznym, wspomagającym pracę mózgu i układu immunologicznego. Gatunek ten występuje powszechnie w krajach Azji Wschodniej (Chiny, Japonia), a także w Europie, gdzie uznawany jest za zagrożony (Austria, Belgia, Czechy, Szwajcaria, Niemcy, Dania, Anglia, Holandia, Szwecja, Słowacja i Polska). Uprawy komercyjne tego jadalnego grzyba prowadzone są na całym świecie, zwłaszcza w Azji, USA (w tym kraju, aby chronić interes firm produkujących suplementy diety, uprawiający go mogą sprzedawać tylko świeże owocniki ze względu na potencjał prozdrowotny), wielu krajach europejskich, a obecnie także w Polsce [1, 2].  
Soplówka jeżowata jest jadalnym grzybem o wybitnych właściwościach dietetycznych uważanym za przysmak (o smaku przyrównywanym do cielęciny, kalmarów itp.), ale także stosowanym w suplementach diety i jako dodatek do żywności (sproszkowane suszone owocniki w celu neuroregeneracji). Udowodniono, że owocniki tego gatunku mają ogromne znaczenie, jako źródło ważnych substancji prozdrowotnych. Od ponad tysiąca lat soplówka jeżowata jest powszechnie stosowana w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM) i od wielu dziesięcioleci w innych krajach azjatyckich. Działanie farmakologiczne H. erinaceus jest intensywnie badane od ponad 30 lat w Europie, w tym Polsce. Wykazano, że związki bioaktywne wyekstrahowane z owocników lub grzybni mają właściwości m.in. przeciwutleniające, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwdepresyjne, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne [1–3]. W Polsce jest to gatunek objęty ścisłą ochroną w stanie naturalnym od 1995 r., bez możliwości zastosowania wyłączenia w przypadkach uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej. Jest zagrożony z powodu braku ciągłości naturalnych drzewostanów zawierających buki i dęby, gdzie występowały
drzewa obumierające, stare lub martwe oraz z racji zmian klimatycznych. Gatunek ten znalazł się jednak na zaktualizowanej liście gatunków grzybów dopuszczonych do obrotu komercyjnego ze względu na możliwość pozyskiwania go z upraw komercyjnych, co jest ważnym rozwiązaniem dla konsumentów. 
Wykazano, że owocniki H. erinaceus są dobrym źródłem substancji odżywczych i w 100 g suchej masy zawierają ok. 57% węglowodanów, 22% białka, 3% tłuszczów i 8% błonnika pokarmowego. Do związków bioaktywnych zidentyfikowanych w H. erinaceus należą związki indolowe, fenolowe, steroidowe i laktonowe, terpenoidy, alkaloidy (hericyryna), polisacharydy i glikoproteiny. Polisacharydy to jedne z najważniejszych związków występujących w owocnikach soplówki jeżowatej. Soplówki wytwarzają różne rodzaje polisacharydów, które mogą być zarówno rozpuszczalne, jak i nierozpuszczalne...