Wsparcie funkcjonowania układu neurologicznego u dzieci. Część II – funkcje kognitywne oraz stan psychiczny

Należy wspomnieć, że w tym artykule omawiane są przede wszystkim tematy związane z układem nerwowym dzieci neurotypowych, do wieku wczesnoszkolnego. Działanie układu nerwowego u dzieci nieneurotypowych to bardzo szeroki temat wymagający oddzielnego opracowania w kontekście konkretnych rodzajów zaburzeń. Natomiast w okresie pokwitania zmiany w układzie neurologicznym są tak gwałtowne, że także wymagają odrębnego podejścia.  

Dlaczego ważne jest, aby wspierać układ nerwowy dziecka?

Prawidłowe działanie układu nerwowego stanowi nie tylko jeden z fundamentów zdrowia, ale w znacznym stopniu warunkuje jakość życia dziecka. Mózg oraz neurony odpowiedzialne są nie tylko za przekazywanie i interpretowanie bodźców czuciowych czy utrzymanie działania narządów. Warto jednak spojrzeć na jego rolę w kontekście emocji, uczuć czy możliwości poznawczych. Brak równowagi w działaniu neuroprzekaźników, nadmierne pobudzenie przywspółczulnego układu nerwowego czy różnego rodzaju niedobory witamin lub składników mineralnych mogą objawiać się m.in. przewlekłym zmęczeniem, bezsennością, nadpobudliwością, zaburzeniami koncentracji i uwagi, zaburzeniami nastroju itd. W czasach, kiedy dzieci są szczególnie narażone na występowanie czynników zwiększających ryzyko depresji czy zaburzeń lękowych, warto dowiedzieć się, co można zrobić, aby wspomóc ich prawidłowy rozwój. 
 

Chemiczno-fizyczny koktajl, czyli jak przewodzi się bodźce 

Jednym z najbardziej fascynujących odkryć dotyczących układu nerwowego (a trzeba przyznać, że w historii neurologii ich nie brakuje) było ujawnienie synaps, które łączą ze sobą poszczególne neurony. Wykazanie, że istnieje mała szczelina między neuronami, w której impuls fizyczny zamienia się na impuls chemiczny, rzuciło nowe światło na koncepcję neuronalnej komunikacji. Odkrycie neuroprzekaźników, czyli substancji chemicznych, które wywierają pobudzający lub hamujący wpływ na kolejne komórki układu nerwowego otworzyło drogę do tego, aby zastanowić się, na ile ich równowaga ma znaczenie w różnego rodzaju zachowaniach. 
 

O ile o neuroprzekaźnikach najczęściej dyskutuje się obecnie w kontekście zaburzeń psychicznych, takich jak np. depresja, choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia lub zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD), o tyle należy przyjrzeć im się bliżej także w kontekście codziennego funkcjonowania. 

Nie można wprawdzie sprowadzać zachowań ludzkich do poziomu wyłącznie neuroprzekaźników, jednak znajomość podstawowych zasad może być pomocna w zrozumieniu, dlaczego tak ważna jest m.in. prawidłowa dieta. 

Neuroprzekaźniki, które najczęściej analizuje się w kontekście zachowania i prawidłowego działania układu nerwowego to przede wszystkim: serotonina, dopamina, acetylocholina i GABA. 

„Nawet subtelne zmiany w jakości i ilości tych związków mogą powodować poważne zmiany w zachowaniu. Zarówno synteza, jak i uwalnianie neuroprzekaźników, zależy od zmian zachodzących w składzie osocza krwi wynikającego m.in. z obecności i rodzaju w diecie takich składników, jak: płyny, aminokwasy (tryptofan, fenyloalanina, tyrozyna, kwas glutaminowy), węglowodany, tłuszcze (kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, cholesterol) witaminy (B1, B3, B4, B6, B9, B12, C, E) i składniki mineralne (Ca,...