Zaburzenia lipidowe a choroby sercowo-naczyniowe – dietoterapia i dietoprofilaktyka

Epidemiologia w ujęciu ogólnym oraz uwzględniającym pandemię COVID-19

Zaproponowano trzy możliwe mechanizmy, wyjaśniające związek pomiędzy zachorowaniem na COVID-19 a rozwojem zaburzeń gospodarki lipidowej:

• specyficzna budowa wirusa SARS-CoV-2, zawierająca otoczkę lipidową, w procesie inwazji może być przyczyną niekorzystnej modyfikacji metabolizmu lipidów;
• indukcja „burzy cytokinowej” przez wirusa SARS-CoV-2, w wyniku której rozwija się dyslipoproteinemia zapalna o podłożu immunologicznym; 
• uszkodzenie wątroby wywołane wirusem SARS-CoV-2, które obejmuje obniżone stężenie albuminy oraz podwyższone stężenie bilirubiny oraz aminotransferazy2.

Biorąc pod uwagę to, że skuteczność wykrywania i leczenia dyslipidemii nie jest w Polsce dostatecznie zaawansowana1, to zdecydowana większość osób chorych na dyslipidemię jest jeszcze niezdiagnozowana3. Jest to szczególnie istotna kwestia, ponieważ zaburzenia lipidowe są jednym z czynników ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych4, m.in. zawału serca, choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy tętnic czy niewydolności serca5. Dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2020 r. mówią, iż prawie 43% zgonów w Polsce, związane było właśnie z incydentami sercowo-naczyniowymi. 

Ocena ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych oraz aktualne rekomendacje

Kluczowym elementem oceny ryzyka rozwoju tych chorób jest stężenie cholesterolu frakcji LDL (low density lipoprotein), a więc lipoprotein o niskiej gęstości, których rola w patofizjologii chorób sercowo-naczyniowych jest poparta licznymi dowodami6. Uważa się, że obniżenie stężenia LDL o 1,0 mmol/l zmniejsza ryzyko wystąpienia incydentów naczyniowych o ok. 23% oraz śmiertelność o ok. 12%7. 

Ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych zwiększają także inne frakcje lipoprotein, w szczególności VLDL (very low density lipoprotein), czyli lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości, oraz chylomikrony, których rolą jest transport triglicerydów. To właśnie m.in. one mogą odpowiadać za tzw. ryzyko rezydualne, czyli występowanie incydentów naczyniowych u osób z prawidłowymi stężeniami LDL4. Dlatego też drugorzędowym celem terapii, szczególnie u pacjentów...