Czarnuszka – małe ziarenka o wielkiej mocy zdrowotnej i pielęgnacyjnej

Do najbardziej znanych odmian czarnuszki zaliczane są:

• czarnuszka siewna – o białych lub białobłękitnych kwiatach, uprawiana w Polsce, rośnie dziko w Iraku i Turcji;
• czarnuszka damasceńska – o błękitnych kwiatach, pochodzi z północnej Afryki, zachodniej Azji i południowo-wschodniej Europy;
• czarnuszka egipska – posiada nasiona z delikatnymi, bardzo wartościowymi olejkami eterycznymi, pochodzi z północnej Afryki; 
• czarnuszka orientalna (wschodnia) – o żółtych kwiatach;
• czarnuszka hiszpańska – odmiana rosnąca w Hiszpanii, Portugalii oraz północno-zachodniej Afryce;
• czarnuszka indyjska – pochodząca z Indii i powszechnie wykorzystywana w kuchni indyjskiej.
   

Pochodzenie czarnuszki

Czarnuszka i wytwarzany z niej olej są od wieków wszechstronnie wykorzystywane w celach kulinarnych, pielęgnacyjnych oraz przede wszystkim jako wspomaganie w leczeniu licznych dolegliwości. Uważa się, że nasiona czarnuszki są jednymi z najstarszych stosowanych jako przyprawy. Zostały odkryte w grobowcu Tutanchamona, który ma ponad 3000 lat. Biblijny Stary Testament również zawiera wzmianki o nasionach czarnuszki i ich dobroczynnym wpływie na zdrowie oraz urodę [1]. Od czasów starożytnych czarnuszka znana jest także jako sekretny środek wspomagający urodę – np. podziwiana za wyjątkowo piękną cerę królowa Nefertete była gorliwą użytkowniczką oleju z czarnuszki [2]. Najwcześniejsza pisemna wzmianka o czarnuszce znajduje się w biblijnej Księdze Izajasza, w której jest ona określana po hebrajsku jako Ketza, czyli przyprawa do chleba i ciast.

Czarnuszka jest ważnym farmaceutykiem m.in. w tradycyjnych indyjskich systemach leczniczych, takich jak unani i ajurweda [3, 4]. Wśród muzułmanów jest uważana za jedną z najwspanialszych dostępnych roślin leczniczych, którą prorok Mahomet cenił wysoko ze względu na właściwości zdrowotne. W jednym z prorockich hadisów wspomniano, że czarnuszka jest lekarstwem na wszystkie choroby, oprócz śmierci. Do regularnego stosowania zalecana jest również w islamskiej medycynie Tibb-e-Nabwi [5]. 

Perski lekarz i filozof Ibn Sina, powszechnie znany na Zachodzie jako Awicenna, wspomniał o czarnuszce w swoim słynnym traktacie Kanon medycyny, który jest uważany za znak rozpoznawczy w historii medycyny człowieka i był wykorzystywany w Europie jako główny tekst kliniczny do XVII w. W swoich pismach Awicenna stwierdził, że czarnuszka ma właściwości zapobiegawcze i regenerujące, ponieważ stymuluje energię organizmu i pomaga w wyzdrowieniu ze stanów zmęczenia lub przygnębienia. Ibn Sina zalecał również czarnuszkę jako lekarstwo na gorączkę, przeziębienie, ból głowy, bóle zębów, choroby skóry, rany, zakażenia grzybicze i...