Fitoterapia infekcji Helicobacter pylori oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy

Drobnoustrój ten został odkryty w 1983 roku przez australijskich naukowców Warrena i Marshalla, co spowodowało wielki przełom w zrozumieniu patogenezy zapalenia błony śluzowej żołądka, wrzodów trawiennych żołądka i dwunastnicy oraz raka żołądka. 
Za to odkrycie wspomniani wyżej badacze w 2005 roku otrzymali Nagrodę Nobla. Warto nadmienić, że prace noblistów nie były pionierskimi doniesieniami na temat tej bakterii. Okazuje się, że po raz pierwszy wyizolował ją Polak Walery Jaworski już w 1899 roku. Odkrycie to zostało jednak zapomniane ze względu na trudności w hodowli tego drobnoustroju w warunkach laboratoryjnych1.

R e k l a m a

Infekcja Helicobacter pylori jest jednym z najczęściej występujących zakażeń bakteryjnych na świecie. W krajach rozwiniętych występuje u ok. 10% dzieci oraz 40–50% ludzi dorosłych. Zaobserwowano tu ścisły związek między częstością infekcji a wiekiem. Odsetek zakażeń w populacji zwiększa się o 10% w każdej dekadzie życia. W grupie wiekowej dwudziestolatków 20% osób jest potencjalnie zakażonych bakterią, a w grupie osiemdziesięciolatków już 80%. Nieco inaczej przedstawia się sytuacja w krajach rozwijających się. Tutaj ryzyko zakażenia jest największe w okresie dzieciństwa oraz wczesnej młodości, co jest bezpośrednio związane z warunkami socjalno-ekonomicznymi. Odsetek osób zakażonych jest tam porównywalny we wszystkich grupach wiekowych i wynosi od 60 do 90%2. Jeśli chodzi o Polskę, to szacuje się obecnie wskaźnik zakażenia na poziomie 67%, co stanowi wartość znacznie większą niż w wielu innych krajach europejskich3.
Zakażenie bakteriami Helicobacter pylori odbywa się trzema drogami: ustno-ustną, odbytniczo-ustną i żołądkowo-ustną. Bakterie mogą przetrwać w ślinie oraz kale. Wśród członków rodziny najczęściej dochodzi do zakażenia drogą kropelkową, np. przez pocałunek. Złe warunki bytowe rodziny, a także brak higieny są związane z przenoszeniem bakterii przez kał. Drobnoustroje te mogą się znajdować w nieprzegotowanej wodzie i na niemytych owocach i warzywach, jeśli zostały one zanieczyszczone fekaliami4.
Helicobacter pylori to względny beztlenowiec, który do swojego wzrostu potrzebuje dwutlenku węgla. Naturalnym siedliskiem tej bakterii jest śluz pokrywający nabłonek żołądka. Możliwość przetrwania Helicobacter pylori w kwaśnym środowisku żołądka zapewnia syntetyzowany przez bakterię enzym ureaza. Rozkłada ona mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla. Powstawanie amoniaku prowadzi do neutralizacji kwaśnego środowiska żołądka w otoczeniu bakterii, dzięki czemu powstają warunki dogodne dla jej wzrostu5.
W większości przypadków zakażenie Helicobacter pylori przebiega bezobjawowo. Ocenia się, że tylko u 10–20% osób powstają konkretne choroby wywołane przez ten drobnoustrój6. Infekcja powoduje jednak u każdej zainfekowanej osoby przewlekłe aktywne zapalenie żołądka, które w około 1–10% (wg innych źródeł 15%) przypadków prowadzi do choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Obecność Helicobacter pylori u niektórych zarażonych może prowa...