Autor: Anna Bober

Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce oraz na świecie. Należą do nich choroby serca i naczyń, powodujące stany nagłe, takie jak zawał serca czy udar mózgu. Powstają one na tle zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, które są konsekwencją działania różnych czynników ryzyka.

Nadciśnienie tętnicze to układowa choroba o złożonej etiologii. Do jej wystąpienia może doprowadzić wiele czynników, takich jak uwarunkowania genetyczne czy środowiskowe. Częstość występowania nadciśnienia tętniczego wzrasta w związku ze starzeniem się populacji, niewłaściwą dietą, przyrostem masy ciała i zmniejszoną aktywnością ruchową. Powstawaniu nadciśnienia sprzyja występowanie nadwagi i otyłości. Stanom tym towarzyszy zwykle hiperinsulinomia, która sprzyja retencji sodu w organizmie.

Mimozami jesień się zaczyna – śpiewał Czesław Niemen zainspirowany wierszem Juliana Tuwima. „Mimoza” to jedna z potocznych nazw nawłoci, często spotykanej w naszym kraju rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae) o właściwościach leczniczych. Warto nadmienić, że jest to termin wykorzystywany przede wszystkim w odniesieniu do innego gatunku, czułka wstydliwego (Mimosa punica L.), który w Polsce nie występuje w warunkach naturalnych, jest natomiast uprawiany jako roślina doniczkowa.

Składniki aktywne roślin dostarczane wraz z dietą lub w formie preparatów ziołowych wykazują wiele właściwości prozdrowotnych. Mają one również duże znaczenie dla procesów widzenia, warunkując prawidłową pracę układu wzrokowego oraz chroniąc przed rozwojem chorób oczu. Szczególne znaczenie w tym kontekście mają związki roślinne o charakterystycznej barwie, takie jak karotenoidy oraz antocyjany. Oba rodzaje składników aktywnych powszechnie występują w żywności, są one także obecne w wielu surowcach zielarskich.

Oko ludzkie służy do rejestracji bodźców świetlnych, które są w komórkach światłoczułych siatkówki transformowane w sygnał elektryczny. Ten ostatni jest drogą nerwową przesyłany do ośrodków percepcji wrażeń wzrokowych mieszczących się w korze mózgowej płata potylicznego mózgu. W procesach widzenia niezwykle istotną rolę odgrywają związki roślinne. Na szczególną uwagę zasługują karotenoidy, których pochodną jest witamina A, mająca podstawowe znaczenie w procesach widzenia. Retinal, czyli forma aldehydowa witaminy A, bezpośrednio uczestniczy w transformacji energii fotonów w energię elektryczną.

Kaszel to najczęstszy objaw chorób układu oddechowego. Jest on odruchem obronnym, mającym na celu oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych. Mechanizm kaszlu polega na wytworzeniu wysokiego ciśnienia w klatce piersiowej i w płucach, które wyrzuca gwałtownie powietrze, porywając jednocześnie drobne cząstki napotkane na swojej drodze. Odbywa się to przez nasilony wdech, a następnie wydech, przy początkowym krótkim zamknięciu głośni. Kaszel powstaje na drodze odruchowej lub też może zostać wywołany dobrowolnie1.

Helicobacter pylori to patogenna gram-ujemna, urzęsiona bakteria w kształcie podłużnej spirali, szeroko rozpowszechniona w populacji ogólnej. Mikroorganizm ten występuje w dwóch formach morfologicznych: spiralnej (forma wegetatywna) oraz kokoidalnej (forma przetrwalnikowa powstająca w niesprzyjających warunkach).

Giardioza to choroba spowodowana zarażeniem pierwotniakiem Giardia lamblia. Infekcja tym pasożytem występuje powszechnie na całym świecie i jest jedną z najczęstszych chorób biegunkowych oraz pasożytniczych u ludzi. Znana jest od 1681 roku, kiedy to po raz pierwszy van Leeuwenhoek rozpoznał te drobnoustroje w skonstruowanym przez siebie mikroskopie.