Hipotensyjne i kardiotoniczne nalewki ziołowe

Układ krążenia wraz z sercem pompuje życiodajną krew i podtrzymuje funkcje życiowe organizmu. Nieprawidłowości w działaniu tego układu często mają poważne konsekwencje. Nawet drobne wady, niewyleczone w porę, mogą przerodzić się w przewlekłe i zaawansowane schorzenia. Dane z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego z 2012 roku wskazują, że obywatele Polski najczęściej umierają właśnie z powodu chorób układu krążenia (46% zgonów). W 2010 roku na choroby układu krążenia zmarło 174 003 Polaków. Co roku największe żniwo zbiera choroba niedokrwienna serca (90 000 osób). Plagą współczesnego zdrowia publicznego jest m.in. nadciśnienie tętnicze, które może mieć wiele groźnych następstw, jeśli nie zostanie wyleczone w odpowiednim czasie. Statystyki medyczne pokazują, że jest to niezwykle istotna kwestia. Fitoterapia dysponuje wieloma surowcami zielarskimi i preparatami naturalnymi, które są w stanie kompleksowo lub selektywnie oddziaływać na konkretne obszary funkcjonalne układu krążenia. Leki roślinne stosowane w terapii chorób układu krążenia i serca określane są jako Cardiovascularia, które dzielą się jeszcze na kilka podkategorii. Podstawową kwestią zdrowego i wydajnego systemu krążenia jest zbalansowane ciśnienie tętnicze krwi. Na aktywności hipotensyjnej i regulującej ciśnienie krwi skupia się grupa surowców zielarskich pod nazwą Hypotonica. To właśnie jej wybranych przedstawicieli poznamy w niniejszym tekście.

Jemioła pospolita Viscum album L.  

Jemioła jest rośliną półpasożytniczą z rodziny gązewnikowatych (Loranthaceae), która pasożytuje na drzewach liściastych (m.in. jabłoń, topola, wiąz, dąb) i iglastych (m.in. jodła, świerk, sosna, modrzew). Posiada przez to zmienny skład chemiczny w zależności od żywiciela. Wykształca jednak również stałe i powtarzalne metabolity wtórne. Do wnętrza drzew wnika przez ssawki (haustorium), czerpiąc przez nie wodę i sole mineralne, dodatkowo asymiluje dwutlenek węgla i nie niszczy swojego żywiciela, tworząc dość specyficzną relację symbiotyczną. Występuje na terenie całej Europy, ale spotyka się ją także w Afryce i Azji. Wiąże się z nią wiele legend, ponieważ przez Celtów, German i Galów była czczona jako roślina święta. To właśnie z celtyckich tradycji pochodzi zwyczaj całowania się pod jemiołą w okresie świąt Bożego Narodzenia. Surowiec, którym jest ziele jemioły (Herba Visci), zbiera się od grudnia do lutego. Głównie pozyskiwany jest z gatunków Viscum album ssp. abietis oraz Viscum album ssp. austriacum. Dokładna specyfikacja botaniczna i fitochemiczna krajowych surowców pochodzących z różnych drzew-żywicieli została opracowana przez Krzaczka. Jemioła używana była do celów leczniczych już od starożytności. Hipokrates polecał ją w chorobach śledziony, a św. Hildegarda w leczeniu padaczki i schorzeń wątroby, podobnie jak Paracelsus, który uważał jemiołę za cenny lek przeciwko padaczce. Dawni lekarze okresu renesansu, Lonicerus i Matthiolus, używali jemioły w leczeniu gorączki, padaczki oraz jako środek przeciwrobaczy i usprawniający poród. Od dawna kojarzono również jemiołę z wpływem na układ krążenia, a konkretnie na jej zdolności „spowalniające przepływ krwi”, co oznaczało aktywność depresyjną w układzie krążenia. Medycy z połowy XIX i początku XX wieku jako surowca używali nie tylko ziela, ale również białych owoców jemioły – Fructus Visci. Hardy stosował maść z owoców do okładów przy neuralgiach. Doustnie stosowano je również jako środek przeciwpasożytniczy. Bohn klasyfikował jemiołę jako lek obniżają...