Profilaktyka osteoporozy u kobiet w okresie menopauzalnym stosujących dietę wegetariańską i wegańską

Dietoterapia Otwarty dostęp

Osteoporoza od dawna stanowi istotny problem zdrowotny populacji, jednak dopiero od niedawna zaczęto klasyfikować ją jako chorobę, a nie – jak wcześniej sądzono – wynik starzenia się organizmu1. Obecnie uznawana jest za jedną z chorób cywilizacyjnych należących do najczęstszych schorzeń współczesnego społeczeństwa. Ze względu na wzrastającą liczebność chorych, u których zazwyczaj przez dłuższy czas nie występują objawy, osteoporoza zyskała miano „cichej epidemii”. Mówi się, że przebiega podstępnie, początkowo powodując bezbolesne pogarszanie się stanu układu kostnego. Zauważalne objawy zazwyczaj świadczą już o dużym stopniu zaawansowania choroby1, 2.

R e k l a m a

POLECAMY

Słowo „osteoporoza” wywodzi się z języka greckiego osteon – kość i języka łacińskiego porus – dziura, ubytek3. Według definicji osteoporoza to choroba szkieletu charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem złamań kości w następstwie zmniejszenia ich odporności mechanicznej. Odporność ta jest uwarunkowana gęstością mineralną oraz jakością tkanki kostnej4, 5. Rycina 1 przedstawia porównanie wyglądu struktury kości osoby zdrowej i pacjenta ze zdiagnozowaną osteoporozą.

Ryc. 1. Porównanie budowy kości osoby zdrowej i chorej na osteoporozę – zdjęcia spod skaningowego mikroskopu elektronowego
Źródło: Journal Bone and Mineral Research 1986.


Osteoporoza pierwotna i wtórna

Ze względu na etiologię wyróżnia się dwa typy osteoporozy – pierwotną i wtórną. Pierwszy z nich stanowi 70% przypadków. Wśród podtypów osteoporozy pierwotnej występują:

  • osteoporoza idiopatyczna, tzw. młodzieńcza o nieznanej etiologii, charakteryzująca się zaburzeniami wzrastania szkieletu w odniesieniu do norm wiekowych;
  • osteoporoza inwolucyjna, której istotą są zaburzenia metabolizmu układu kostnego. Konsekwencją tego jest przyspieszone występowanie fizjologicznej osteopenii, czyli obniżenia gęstości mineralnej kości.

Osteoporoza wtórna występuje znacznie rzadziej – stanowi ona ok. 30% wszystkich przypadków. Jest wynikiem negatywnego wpływu znanego czynnika i może dotyczyć osób w każdym wieku. Do przyczyn osteoporozy wtórnej należą m.in. zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca), choroby układu pokarmowego przebiegające z zaburzeniami wchłaniania oraz przewlekłe zapalne choroby reumatyczne. Osteoporoza wtórna może być także efektem przyjmowania niektórych leków. W tym przypadku szczególne znaczenie mają glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna1, 4–6.

Objawy osteoporozy
W początkowej fazie choroby nie występują żadne zauważalne objawy. Wraz z rozwojem schorzenia i znacznym ubytkiem masy kostnej pojawiają się:

  • silny ból kości, nasilający się szczególnie podczas chodzenia, siedzenia lub stania,
  • zmiana sylwetki, deformacja klatki piersiowej, zwana garbem lub garbem wdowim (ryc. 2),
  • stopniowe zmniejszanie wzrostu,
  • spadek wydolności oddechowej przez zmniejszenie objętości klatki piersiowej,
  • złamania kości długich – najczęściej promieniowej i udowej4, 6.
     
Ryc. 2. Postępująca deformacja kręgosłupa i klatki piersiowej na skutek osteoporozy
Źródło: Netter F., The Ciba collection of medical illustrations. 1987; 260.


Wystąpienie zespołów bólowych kręgosłupa, stopniowe obniżenie wzrostu oraz charakterystyczne garbienie się wynika najczęściej z przebiegających w sposób niezauważalny złamań kręgó...

Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.

Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI