Prozdrowotne właściwości rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides L.)

Rokitnik w Polsce kojarzony jest głównie jako charakterystyczna flora nadbałtyckich wydm. Czym owoce rokitnika zasłużyły sobie na miano tzw. superowoców (ang. super fruits), „tajemniczych owoców” (ang. mystery fruits) czy „magazynów witamin” (ang. vitamin storehouses)1? 

R e k l a m a

Rokitnik zwyczajny (łac. Hippophaë rhamnoides L.) to dwupienny, kolczasty krzew należący do rodziny oliwnikowatych, zwanych też rokitnikowatymi (Elaeagnaceae). Etymologicznie nazwa pochodzi ze starożytnego języka greckiego, od słów hippos – koń i pháo – błyszczący. Wynika to z tego, że w starożytnej Grecji liście rokitnika były powszechnie stosowane jako pożywienie dla koni oraz innych zwierząt. Miały służyć się do zwiększania masy ciała zwierząt, uzyskania ich pięknej, błyszczącej sierści oraz zabezpieczenia przed robaczycami. Rokitnik z racji tego, że występuje rozlegle na terenach Europy i Azji, szczególnie na terenach wilgotnych, w pobliżu rzek czy nadbrzeżach mórz, znany był również w innych starożytnych kręgach kulturowych. W medycynie mongolskiej wykorzystywano go do leczenia trudno gojących się ran oraz jako środka uspokajającego, w tybetańskiej zaś w celu poprawy krążenia, w kaszlu oraz jako leku przeciwbiegunkowego. Opisywane są także inne jego zastosowania, np. w leczeniu chorób skóry, astmy, reumatyzmu, żółtaczki2–5. 

W Polsce rokitnik objęty jest częściową ochroną. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin zbiór owoców rokitnika zwyczajnego Hippophaë rhamnoides jest możliwy jedynie poza siedliskami 
wydmowymi i klifowymi i musi odbywać się bez uszkadzania krzewów6.

Rokitnik ma pokrój krzewiasty, ale może osiągnąć wysokość nawet 5–8 m. Lubi stanowiska nasłonecznione i, mimo że rośnie w pobliżu wód, dość dobrze znosi suszę7, 8. Po słonecznym lecie owocuje we wrześniu, ale dopiero na krzewach ok. czteroletnich. Pomarańczowe owoce pojawiają się na pędach żeńskich i charakteryzują się specyficznym zapachem i smakiem, głównie dzięki zawartości olejku eterycznego o charakterystycznym, unikalnym składzie9. Owoce rokitnika botanicznie nazywane są jagodami, czyli są mięsistymi owocami, w których nasiona otoczone są twardą łupiną – pestką. W ostatnich latach zyskały one na popularności, ze względu na to, że wyróżniają się spośród innych owoców większą zawartością witamin i składników mineralnych oraz związków antyoksydacyjnych. Stąd też ich nazwy: superowoc czy magazyn witamin10...