Zioła krzemionkowe

Krzem, pierwiastek, który w świecie nauki wzbudza wiele emocji, występuje w naszej biosferze w dużych ilościach. Ma właściwości piezoelektryczne, czyli zmienia jeden typ energii na inny, np. energię świetlną na energię cieplną. Gdy sięgniemy po literaturę naukową, dowiemy się, że krzem jest odpowiedzialny za obieg energii, przechowywanie i przekazywanie informacji biologicznych. Rolę krzemu w żywym organizmie bardzo dobrze opisał teoretyk, biolog i filozof – prof. Włodzimierz Sedlak. Interesował się on krzemem od początku swej naukowej drogi. Napisał bardzo ciekawą pracę pt. Rola krzemu w ewolucji biochemicznej życia. Profesor rozumiał technologię elektroniki i przez analogię odkrył i zrozumiał „podobną” rolę krzemu w bioelektronice żywego organizmu. Doszedł do wniosku, że każdy żywy organizm ma krzemową matrycę energetyczną, czyli energetyczny wzorzec organizmu. Krzem spełnia ważną rolę w energoinformacyjnych polach organizmu. Jest integralnym składnikiem każdej komórki i wywiera istotny wpływ na procesy metaboliczne. Występuje we wszystkich zdrowych tkankach i jeżeli jest go wystarczająco dużo, owa tkanka się regeneruje i naprawia. Poziom krzemu w naszym ciele ma wpływ na jakość komunikacji między mózgiem a komórkami. 

Zioła bogate w krzemionkę 

Współcześnie, dr Henryk Różański zaznacza, że ziół bogatych w krzemionkę nie wystarczy zaparzyć. 

Konieczne jest gotowanie surowca przynajmniej przez 10 minut. Krzemionka długo rozpuszcza się w wodzie, jednakże po przejściu do wyciągu staje się koloidalna i łatwo przyswajalna. Doktor sugeruje następujące proporcje: 
na 1 szklankę wody należy wziąć 1–2 łyżki surowca. 

Sugerowane dawkowanie: odwar należy przyjmować doustnie 3–4 razy dziennie po 100–200 ml przez 2 tygodnie, następnie 200 ml dziennie przez wiele miesięcy. Zalecane jest zmienianie stosowanego zioła krzemionkowego co 3 miesiące.

W ostatnich latach postęp techniki badawczej umożliwił poznanie fizjologicznej i patologicznej roli niektórych mikroelementów. Dziś już wiemy, że zawartość tych pierwiastków w ziołach może wpłynąć korzystnie lub negatywnie na ich właściwości lecznicze. Dlatego w celu optymalnego wykorzystania jednego ze źródeł, jakim są zioła lecznicze, musimy zwrócić uwagę na zawartość wybranych pierwiastków w roślinach. I tak też powinniśmy zrobić w przypadku krzemu. Stężenie tego pierwiastka w roślinach zależy od ich gatunku, anatomicznej części, pory roku, czyli wegetacji, w której nastąpił zbiór, oraz od warunków atmosferycznych i geochemicznych. W literaturze bardzo często podaje się ziele skrzypu polnego (Herba Equiseti) jako przykład rośliny z dużą zawartością krzemu. Zawiera on od 0,5 do 1,5% krzemionki rozpuszczalnej w wodzie i przyswajanej z przewodu pokarmowego, pod warunkiem że jest zbierany w słoneczną pogodę, w okresie od połowy lipca do końca sierpnia. 

Rośliny krzemionkowe

Uważam, że najlepszym źródłem krzemu w naszej codziennej diecie są rośliny krzemionkowe, naczynia z surowej gliny oraz wody mineralne. Warto zwrócić uwagę, jaką wodę butelkowaną pijemy, oraz przebadać swoją wodę ze studni tradycyjnej czy głębinowej. Do roślin bogatych w krzemionkę należą: Herba Equiseti – ziele skrzypu, Herba Pulmonariae – ziele miodunki, Herba Galeopsidis – ziele poziewnika, Herba Galii – ziele przytulii, Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego, Herba Urticae – ziele pokrzywy, Rhizoma Graminis – kłącze perzu, Lichen islandicus – porost islandzki, Herba Boraginis – ziele ogórecznika.

Jak widzimy, roślin bogatych w krzemionkę nie brakuje. Ja opiszę trzy zioła, które sama osobiście stosuję w codziennym jadłospisie, jeżeli uważam, że powinnam uzupełnić krzem: Herba Galii – ziele przytulii, Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego oraz Rhizoma Graminis – kłącze perzu. Dlaczego akurat te rośliny? Ponieważ łatwiej i szybciej uzyskuje się z nich łatwo rozpuszczalną krzemionkę w wodzie i tym samym lepiej się ona wchłania. Poza tym są to rośliny smaczne i niosą ze sobą wiele zdrowotnych korzyści.

Perz właściwy 

Zacznę od perzu właściwego (Agropyron repens). Profesor Ożarowski wymienia następujące związki w nim występujące: inozyt, kwasy organiczne (m.in. kwasy glikolowy i glicerowy), sole mineralne, w tym rozpuszczalna w wodzie krzemionka, związki cukrowe (m.in. mannit, trytycyna) oraz ślady olejku eterycznego (m.in. kapilina i karwon).

Warto dodawać kłącza perzu do zup i sosów, ponieważ pobudzają filtrację w nerkach i zwiększają ilość wydalanego moczu, co jest zasługą kwasu glikolowego i mannitu. Spożywane w zupach ułatwiają usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii, mają więc właściwości tzw. czyszczące krew, co jest m.in. skutkiem obniżenia poziomu mocznika i chlorków. 

Ziele perzu ma znany od dawna korzystny wpływ na przemianę materii, co jest wynikiem obecności kwasów glikolowego i glicerowego, które wzmagają procesy utleniania w tkankach, oraz obecności inozytu i rozpuszczalnej w wodzie krzemionki. Inozyt należy do grupy witamin B i, chociaż jego ilość w perzu jest nieznaczna, uzupełnia on niedobór tego związku w naszym organizmie i przeciwdziała stłuszczeniu wątroby, ponieważ obniża poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi. Mąka z perzu jest zalecana osobom otyłym, ponieważ wspiera spalanie i wydalanie tłuszczów z organizmu. 

Wróćmy teraz do interesującego nas pierwiastka. Krzemionka z perzu jest łatwo rozpuszczalna w wodzie i ma korzystny wpływ na skórę, błony śluzowe, tkankę łączną, narządy wewnętrzne, naczynia krwionośne. Nadaje ona odpowiednią elastyczność ścianom włośniczek, zapobiega nadmiernej ich przepuszczalności i zwiększa odporność błon śluzowych oraz naskórka. Ze względu na ogólnoustrojowe działanie inozytu i krzemionki, wyciągi z perzu regulują niektóre czynności metaboliczne naszego organizmu oraz czynność przewodu pokarmowego. W medycynie ludowej perz jest uważany za środek przeciwcukrzycowy. 

Stosujemy następujące dawki: 1 i 1/2 łyżki kłączy na 2 szklanki gorącej wody, gotować łagodnie 5–10 min, przecedzić do termosu, pić 1/2–2/3 szklanki 2–3 razy dziennie godzinę po posiłkach. 

Przytulia czepna

Przytulia czepna (Herba Galii) zawiera najwięcej krzemionki podczas kwitnienia od czerwca do sierpnia. Ziele to działa napotnie, moczopędnie i rozkurczowo. Stosuje się napar 2–3 razy dziennie po 1/2 szklanki w bólach żołądka, bólach nerwowych, wyrzutach skórnych, histerii, padaczce itp. 

Pogniecione liście używane są jako okłady przy chorobach skórnych, wkłada się je na noc do nosa podczas krwawienia. Świeży sok z ziela, rozcieńczony wodą zażywa się doustnie – łyżeczkę co 2–3 godziny przy opuchlinie wodnej. Korzenia przytulii właściwej używano do barwienia tekstyliów na czerwono lub – po dodaniu octu – na niebiesko, wyrabiano też na tej bazie lakmus.

W medycynie ludowej nalewka na suchym zielu (w proporcjach 1 : 3 lub 1 : 5) działa jako środek odtruwający i moczopędny. Ziele wystarczy zalać alkoholem 40% lub wytrawnym winem, następnie odczekać 2 tygodnie i zlać gotową nalewkę. Pijemy jeden kieliszek dziennie. Odwar z rośliny należy natomiast gotować na małym ogniu 10–15 minut i przemywać nim rany i wypryski, cerę tłustą i cerę ze zmianami ropnymi. Ponadto otrzymany odwar jest bogaty w krzemionkę oraz związki fenolowe i dzięki temu, stosowany doustnie, pomaga przy zapaleniu gardła i biegunce.

Przytulia jest na tyle wdzięczną rośliną, że macerat ze świeżej rośliny na chłodnej wodzie zdrojowej wystarczy sporządzić poprzez zalanie nią przemielonego świeżego ziela i pozostawienie na 6 godzin. Gdy będziemy pić otrzymany macerat po 100 ml, pomożemy sobie przy dyspepsji i niedoczynności enzymatycznej trzustki oraz żołądka. To wszystko dzięki łatwo rozpuszczalnej w wodzie krzemionce.

Ziele rdestu ptasiego 

Ziele rdestu ptasiego (Herba Polygoni avicularis) to tak pospolita roślina w Polsce, że wiele osób jej nie zauważa, a kryje ona tyle dobra! 

Ziele to działa moczopędnie, ściągająco, przeciwskurczowo, gojąco i krwiotamująco. Stosuje się je w naparze przy rozpoczynających się chorobach płucnych, zaburzeniach żołądkowych i jelitowych, w kamicy moczowej, cukrzycy, krztuścu, krwiopluciu, krwawieniu z nosa, białych upławach, reumatyzmie oraz jako środek pomocniczy w gruźlicy, przeciw chorobom towarzyszącym. 

Przetwory rdestu ptasiego mają szeroki wachlarz oddziaływania na organizm: pobudzają wydzielanie żółci, działają przeciwzapalnie i antytoksycznie, a także wywierają znaczący wpływ na zaburzenia przewodu pokarmowego oraz skutecznie oczyszczają organizm ze wszelkiego rodzaju złogów. Garbniki i krzemionka zawarte w zielu rdestu ptasiego uszczelniają ściany naczyń krwionośnych. Odrębną właściwością ziela rdestu ptasiego jest ograniczanie wydzielania cukru z moczem, co wpływa na usuwanie powikłań cukrzycowych w postaci zapaleń błon śluzowych i skłonności do czyraczności. Medycyna ludowa stosuje napar z ziela rdestu ptasiego (1 łyżka surowca na 1 szklankę wrzącej wody) przyjmowany 3 razy dziennie po 2 łyżki przed jedzeniem.

Ze względu na dużą zawartość witamin w świeżym zielu, lepiej skutkuje świeże, zmiażdżone zioło, które stosuje się w okładach na wrzody, rany i wysypki. Rdest ptasi, po dodaniu anyżu, skórki pomarańczowej lub mięty w celu poprawienia smaku, można pić codziennie jak herbatkę do posiłku lub po jedzeniu. Taki użytek zapobiegawczy uchroni przed chorobami, które później trzeba by za pomocą rdestu leczyć.

Wymienione rośliny można dołączyć do codziennego jadłospisu w następujący sposób: odwary – jako herbatkę ziołową, suszone – jako przyprawę do zup i sosów, pesto – jako pastę na kanapki. Aby wyodrębnić krzemionkę z tych roślin, należy każde z tych ziół pogotować 10 minut. Jak widzimy, postępujemy całkowicie inaczej niż w przypadku skrzypu, który jest niesmaczny i aby wyodrębnić z niego krzemionkę, należy go gotować do czterech godzin.

Niedobory krzemu 

Trzeba pamiętać, że zbyt niski poziom krzemu powoduje zaburzenia wchłaniania innych pierwiastków potrzebnych nam do życia, a dodatkowo na miejsce brakującego krzemu lokują się metale ciężkie. Organizm nie lubi pustki. Niedobór krzemu uniemożliwia odbudowę tkanki łącznej, krwi, limfy, skóry, połączeń międzykomórkowych i ogólną regenerację ciała. W miarę upływu lat poziom krzemu spada, a wzrasta poziom wapnia. Pojawiają się wówczas procesy miażdżycowe. Niedobór krzemu powoduje m.in. osteoporozę, deformację stawów, tkanki łącznej i zapalenie dziąseł. Przewlekłe niedobory krzemu powodują także krwawienia z dziąseł i nosa, stany zapalne powiek i spojówek.

Jego brak obserwujemy na co dzień, próbując lepiej lub gorzej powstrzymać proces starzenia się naszego ciała, a zwłaszcza tych najbardziej widocznych jego symptomów: marszczenia się naszej skóry, wiotczenia mięśni czy atrofii układu kostnego, przede wszystkim kręgosłupa i stawów biodrowych.

Krzem ma unikatową właściwość, mianowicie zawiązuje metale ciężkie w nierozpuszczalne kompleksy, co powoduje, że ogranicza ich szkodliwe działanie i łatwo usuwa z organizmu. Zapewnia też elastyczność naczyń krwionośnych, ma wpływ na syntezę kolagenu, mineralizację kości, układ odpornościowy, tkankę łączną, włosy, paznokcie, wspomaga kontrolę układu hormonalnego i działa ochronnie na układ krwionośny.

UWAGA! Nasz organizm nie potrafi magazynować krzemu. 

Uważam, że najlepsza suplementacja krzemu to dostarczanie go za pomocą ziół krzemionkowych. Na zachętę podaję przepis na przepyszną zupę.

TAJSKO-POLSKA ZUPA WIOSENNA 

2 garści rdestu ptasiego, 1 garść młodych źdźbeł perzu lub kłączy, 1 garść przytuli czepnej, 1 garść pokrzywy, 1 garść młodych przyrostów sitowia leśnego, 1/2 garści bluszczyku kurdybanka, 1 szklanka maceratu na zimno z podagrycznika, 6 korzeni dzikiej marchewki, 2 korzenie pasternaka, sól i dużo pieprzu, 400 ml mleka kokosowego. 

Korzenie kroimy w talarki, sitowie w paski, zalewamy wodą i gotujemy na małym ogniu. Gdy wszystko zmięknie, wrzucamy posiekaną zieleninę. Gotujemy powoli do 20 minut, następnie dodajemy macerat, mieszamy, doprawiamy na ostro pieprzem i solą do smaku. Gotujemy ok. 15 minut na małym ogniu i na sam koniec dodajemy mleko kokosowe. Smacznego! 

Bibliografia

• Gumowska I., Aleksandrowicz J. Kuchnia i medycyna. Wydawnictwo Warta, Warszawa 1993, s. 130.
• Właściwości piezoelektryczne to zdolność generowania impulsów elektrycznych pod wpływem działającej na materiał siły, naprężenia. Do materiałów będących piezoelektrykami zaliczamy, prócz turmalinów i specyficznych soli, krzem, przede wszystkim kryształ górski, czyli ditlenek krzemu – doskonale wszystkim znany kwarc.
• Zioła krzemionkowe: https://rozanski.li/2292/ziola-krzemionkowe/ [dostęp 6.05.2023].
• Powstaje wtedy odwar/wywar. Nie mylić z naparem.
• Strażewicz W. Dojrzałość wegetatywna jako biologiczny czynnik zmienności surowców larmakognostycznych. PIW, 1950.
• Ożarowski A. Ziołolecznictwo. Podręcznik dla lekarzy. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1982, s. 52.
• Poprzęcki W. Ziołolecznictwo. Spółdzielcza Agencja Reklamowa SPAR, Warszawa 1989.
• Ziele przytulii: https://rozanski.li/751/herba-galii-veri-ziele-przytulii-pospolitej/ [dostęp 6.05.2023].
• Szymański A. Poradnik ziołowy dla chorych na żołądek i wątrobę. Wydawnictwo MADA, Warszawa 1994, s. 36.