Związki roślinne wspierające procesy widzenia Część II. Antocyjany i inne polifenole oraz kwasy tłuszczowe

W pierwszej opublikowanej wcześniej części artykułu skupiono się na barwnikach roślinnych należących do karotenoidów z uwagi na ich podstawowe znaczenie dla prawidłowej pracy oczu. Antocyjany również w oftalmologii mają długą tradycję stosowania. Są one też powszechnie znane jako ważne składniki roślinne o prozdrowotnym wpływie na funkcje oczu. Tradycyjne zastosowanie ciemno wybarwionych owoców jagodowych w kontekście wspierania procesów widzenia znajduje potwierdzenie w prowadzonych aktualnie badaniach klinicznych, mimo że przez dziesięciolecia ich status naukowy w tym zakresie nie był jasny. Obok antocyjanów także inne polifenole roślinne mają korzystne właściwości w odniesieniu do pracy oczu. Są one w tym zakresie mniej przebadane, jednak z uwagi na działanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne także wydają się obiecujące. Wyniki wstępnych badań pokazują, że katechiny, kurkumina, kwercetyna czy resweratrol mogą chronić narząd wzroku przed procesami patologicznymi. Do substancji aktywnych pochodzenia roślinnego ważnych dla prawidłowej pracy oczu należą również długołańcuchowe kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Szczególne znaczenie ma tutaj kwas dokozaheksaenowy (DHA), który występuje w niektórych algach morskich. Zwykle kojarzymy jego obecność z produktami odzwierzęcymi, takimi jak ryby czy owoce morza, ale pierwotnym jego źródłem są organizmy zdolne do procesu fotosyntezy (mikroalgi lub wodorosty), w związku z tym można go traktować także jako związek pochodzenia roślinnego. W kontekście wspierania procesów widzenia na uwagę zasługuje również kwas ɣ-linolenowy (GLA) oraz linolowy (LA) należące do rodziny omega-6, a także kwas α-linolenowy (ALA) należący do rodziny omega-3. 

Antocyjany

Antocyjany to barwniki roślinne należące do grupy polifenoli o charakterystycznym zabarwieniu. Związki te występują w postaci glikozydów lub acyloglikozydów antocyjanidyny w wielu kwiatach, owocach, a także liściach i korzeniach roślin, nadając im barwę czerwoną, niebieską, purpurową lub czarną. Antocyjany w komórkach roślinnych gromadzą się w wakuolach w postaci granulek różnej wielkości, natomiast ściany komórkowe czy tkanki miękiszu ich nie zawierają1. Do najbardziej powszechnie występujących antocyjanidyn należą cyjanidyna (najczęściej spotykana), delfinidyna, pelargonidyna, peonidyna, malwidyna oraz petunidyna. Antocyjany mają wiele właściwości prozdrowotnych. Zaobserwowano ich korzystny wpływ na procesy widzenia, chociaż nie wszystkie badania kliniczne dają jednoznaczne wyniki. Ponadto wykazują działanie przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, ochronne w chorobach sercowo-naczyniowych oraz neuroprotekcyjne. Z uwagi na działanie przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne mają one zastosowan...