Diagnostyka celiakii oraz nieceliakalnych postaci nietolerancji glutenu

Reakcja alergiczna na gluten prowadzi do wytwarzania specyficznych przeciwciał oraz reakcji zapalnej na podłożu immunologicznym, sprzyjającej zanikowi kosmków i związanych z tym powikłań w postaci zespołu złego wchłaniania. Ryzyko celiakii jest zwiększone u osób z innymi chorobami przewlekłymi jak np. z cukrzycą typu 1, autoimmunologicznymi chorobami wątroby, tarczycy, zespołem Downa, Turnera, nefropatią IgA i niedoborem IgA oraz u krewnych pierwszego stopnia chorych na celiakię4.

Trudności diagnostyczne celiakii

Diagnostyka celiakii jest wiarygodna tylko wtedy, gdy była prowadzona w warunkach pełnej diety z codziennym spożywaniem glutenu przez ≥ 6 tygodni w ≥ 1 posiłku z glutenem. W Polsce nie ma obowiązujących wytycznych diagnostyki celiakii, dlatego opieramy się na wytycznych brytyjskich z 2014 r.5 obejmujących badania laboratoryjne, serologiczne, endoskopowe, histopatologiczne i genetyczne. Niestety, ponieważ aktualnie wyróżniamy kilka postaci celiakii, jej diagnostyka może być tym bardziej utrudniona i nastręczać wiele problemów, a najczęstszym czynnikiem zaburzającym ją jest włączenie diety bezglutenowej przez pacjenta przed podjęciem konsekwentnej diagnostyki. 
W tabeli 1 przedstawiono postaci celiakii.