Leczenie chrapania i bezdechu sennego

Brak ciągłości snu na skutek chrapania i bezdechów sennych prowadzi do wtórnych objawów jak duszenie się, nykturia – częste oddawanie moczu nocą, nadmierna senność, zmęczenie, brak energii. Objawy chrapania, często bagatelizowane i nie traktowane jako choroba wpływają na osobiste życie pacjenta, jego relacje społeczne i zawodowe. Zaburzenia libido, spadek koncentracji, obniżenie wydajności pracy to tylko nieliczne konsekwencje.
Chrapanie, które bywa bardzo głośne i towarzyszą mu bezdechy, trwające do kilkudziesięciu sekund to nie tylko problem osoby chrapiącej. Wraz z nim cierpią inne osoby, przebywające w pobliżu. Występowanie długotrwałych przerw w oddychaniu wprowadza niepokój partnerów (lęk przed uduszeniem się osoby chrapiącej). Głośne chrapanie to także problem relacji partnerskich, sprawiający że bliskie osoby śpią w osobnych pokojach.    
Według różnych autorów bezdech senny może występować w populacji u 4–12% mężczyzn i 2–5% kobiet. Warto zauważyć, że u kobiet choroba występuje częściej po menopauzie. Wiele osób lekceważy problem i nie podejmuje żadnych prób pozbycia się dolegliwości. Właściwa diagnoza i zastosowanie się do zaleceń daje szansę na dobre efekty leczenia. Sen jako czynność fizjologiczna ma ogromny wpływ na jakość naszego funkcjonowania. Jego zaburzenia, czyli chrapanie i bezdech senny mają poważne konsekwencje dla naszego zdrowia.
W praktyce osteopatycznej mamy do czynienia ze złożonymi problemami zdrowotnymi pacjentów. Bardzo często pacjent zgłaszający się z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, nawet nie jest świadomy swoich problemów ze spaniem, chrapaniem i permanentnym zmęczeniem. Szczegółowy wywiad pozwala wyciągnąć takie informacje od pacjenta. Bardzo ważne jest uzmysłowienie sobie zależności pomiędzy prawidłowym torem oddychania, dotlenieniem organizmu, pracy przepony i złożoności procesów metabolicznych a bólami pleców.
 

R e k l a m a

Nieprawidłowy oddech w czasie snu, zaburzona trajektoria ruchu powietrza będzie miała wpływ na jakość snu, jego długość i korzyści wynikające z regeneracji. Zbyt mała ilość przespanych godzin prowadzi nie tylko do złego samopoczucia i pogorszenia percepcji, ale jeśli jest stanem częstym, ma również szereg niekorzystnych następstw zdrowotnych. Badania epidemiologiczne wykazały, że zbyt krótki czas snu (< 6 h/d) i zła jakość snu są istotnymi czynnikami ryzyka zachorowania na cukrzycę, zaburzenia metaboliczne, otyłość, nadciśnienie tętnicze, depresję; pogarszają odporność immunologiczną oraz zwiększają ogólny wskaźnik śmiertelności. Natomiast zbyt długi czas snu (> 9 h/d) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego, udaru mózgu, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego i otyłości. Dzieci potrzebują znacznie więcej snu, dlatego zaburzenia snu u dzieci i nastolatków wymagają szczególnej uwagi. Jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju intelektualnego i emocjonalnego. Niedobór snu lub sen złej jakości mogą się objawiać nadpobudliwością psychoruchową, trudnościami w nauce i zaburzeniami behawioralnymi.

Dlaczego chrapiemy?

Chrapanie jest zjawiskiem akustycznym, powstającym podczas snu na skutek wibracji podniebienia miękkiego, przy niecałkowitym zamknięciu górnych dróg oddechowych. Problem dotyczy ogromnej liczby chrapiących w czasie snu osób dorosłych i dzieci. Statystyki pokazują, że regularnie chrapie nawet do 27% dzieci w wieku od 2 do 8 lat.
Zespół Obturacyjnego Bezdechu Sennego (OSAS) stanowią zaburzenia oddychania podczas snu mające postać okresowych przerw w przepływie powietrza przez drogi oddechowe (tzw. bezdechów) lub znacznego spłycenia (hipowentylacji). Zaburzenia te są wynikiem zamknięcia lub znacznego zwężenia górnych dróg oddechowych w czasie wdechu i prowadzą do ograniczenia wymiany gazowej oraz zakłócają mechanizm snu (ryc. 1.).
 

Wielokrotnie powtarzające się bezdechy w czasie snu powodują szkodliwe następstwa, m.in. zmęczenie, problemy z koncentracją i nadciśnienie tętnicze, senność w ciągu dnia. Za granicę normy uważa się do 5 bezdechów na godzinę snu. Ze względu na zwiększone ryzyko wypadków komunikacyjnych, ważne aby chorzy z rozpoznanym i nieleczonym bezdechem nie prowadzili samochodów i nie obsługiwali maszyn.

Do objawów bezdechu sennego zaliczamy:

• głośne chrapanie, często z przerwami,
• przerwy w oddychaniu w czasie snu trwające ponad 10 sekund,
• niespokojny sen, wiercenie się – nadmierny wysiłek oddechowy w czasie bezdechów,
• wzmożona potliwość – nadmierny wysiłek oddechowy w czasie bezdechów,
• duszność, dławienie się w czasie snu – uczucie braku powietrza,
• kołatanie serca – wzmożona aktywność układu współczulnego,
• trudności z zaśnięciem po wybudzeniu – lęk spowodowany przez duszność,
• ból w klatce piersiowej – niedotlenienie mięśnia sercowego u osób z chorobą wieńcową,
• zgaga – wzrost ciśnienia w jamie brzusznej w czasie
• bezdechów predysponuje do wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego,
• nadmierna senność dzienna, zasypianie w ciągu dnia,
• stałe uczucie zmęczenia i niewyspania,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• zaburzenia potencji,
• poranne bóle głowy,
• poranna suchość w gardle,
• zwiększone ryzyko wypadków komunikacyjnych.

Badanie

Najskuteczniejszym badaniem wykrywającym problemy choroby bezdechu jest polisomnografia. Badanie to pozwala na pewne rozpoznanie choroby, określenie stopnia jej zaawansowania oraz różnicowanie z innymi chorobami, które mogą dawać podobne objawy.
Jest to badanie monitorujące m.in.:

• zawartość tlenu we krwi,
• tętno,
• przepływ powietrza przez nos i usta,
• chrapanie,
• elektroencefalogram (EEG) i elektrookulogram (EOG),
• ruchy kończyn.

Leczenie

Osobom ze zdiagnozowaną chorobą obturacyjnego bezdechu sennego proponuje się następujące metody leczenia:

• CPAP,
• leczenie ortodontyczne,
• leczenie operacyjne.

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest wspomaganie oddychania stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (Continuous Positive Airway Pressure – CPAP). Aparat CPAP to maska zakładana na nos, połączona z urządzeniem wytwarzającym niewielkie dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych. Zabezpiecza to drożność dróg oddechowych w czasie snu i likwiduje bezdech, przez co korzystnie wpływa na szkodliwe następstwa choroby: likwiduje chrapanie i senność dzienną, zwiększa zdolność koncentracji i zmniejsza ryzyko wystąpienia niekorzystnych następstw choroby.
U wybranych chorych stosuje się również leczenie ortodontyczne albo operacyjne. Leczenie ortodontyczne polega m.in. na stosowaniu aparatu korygującego żuchwę, który zakłada się na noc. Precyzyjna regulacja pozwala na nieznaczne wysunięcie żuchwy w stosunku do górnej szczęki, dzięki czemu zwiększa się napięcie mięśni gardła w czasie snu i eliminuje chrapanie oraz bezdechy.
Leczenie operacyjne zalecane jest u pacjentów, u których stwierdza się nieprawidłowości anatomiczne w zakresie górnych dróg oddechowych – skrzywienie przegrody nosa upośledzające jego drożność lub inne istotne nieprawidłowości.

Leczenie zachowawcze

Wśród metod wspomagających przy problemach z chrapaniem wymienię osteopatię. Osteopatia poszukuje w ciele pacjenta mechanizmów powodujących powstanie efektu końcowego jakim w tym przypadku jest chrapanie, wynikające z zamykającego się świat...