Sterole roślinne w walce z cholesterolem

Fitosterole to substancje syntezowane przez różne gatunki roślin, stanowiące element strukturalny ich błon komórkowych i cytoplazmatycznych. Są one funkcjonalnymi i strukturalnymi analogami cholesterolu. Zwykle przyjmują formę nienasyconą. Nasycone sterole roślinne noszą miano stanoli[1]. Poznano dotychczas około 40 form fitosteroli, z czego do najczęściej opisywanych należą: β-sitosterol, stigmasterol i kampesterol[2]. 
Wchłanianie steroli i stanoli z żywności jest zróżnicowane. W przypadku steroli absorpcja w jelicie wynosi około 0,4–3,5%, natomiast stanoli – 0,02–0,3%. W porównaniu do wchłaniania cholesterolu (35–70%) są to wartości bardzo niskie[3]. Różnica w absorpcji steroli i stanoli wynika z odporności na działanie enzymów związanych z estryfikacją steroli i wpływających na ich wnikanie do chylomikronów. Różnicę tę potwierdza również stężenie steroli i stanoli roślinnych w surowicy krwi. Wykazano, że niezależnie od stosowanej diety – zwyczajnej czy z dodatkiem fitosteroli – stężenie steroli w surowicy krwi jest około 10–30 razy wyższe[4].

Wpływ steroli na gospodarkę cholesterolem

Główną funkcją, jaką przypisuje się różnym formom fitosteroli, jest hamowanie wchłaniania cholesterolu – zarówno endo-, jak i egzogennego. Jedna z teorii opisująca ich mechanizm działania zakłada, że sterole roślinne są bardziej hydrofobowe niż cholesterol, przez co mogą wypierać go z miceli[1]. Podczas procesu trawienia tłuszczy pokarmowych sole kwasów żółciowych wytwarzają micele, do których mogą przenikać fosfolipidy oraz wolny cholesterol[5]. Fitosterole ko...