Dieta MIND – w trosce o sprawny umysł

Przewlekłe choroby niezakaźne odpowiadają za 71% łącznej liczby zgonów każdego roku3. Choroby układu krążenia, nowotwory czy cukrzyca, należące do tej grupy, wciąż są problemami zdrowotnymi nieustannie przyciągającymi uwagę zarówno naukowców, społeczeństwa, jak i dziennikarzy. Zapominamy jednak o tym, że dokonujący się postęp i rozwój społeczno-gospodarczy skutkuje wydłużeniem życia, co w połączeniu z niskim współczynnikiem urodzeń przyczynia się do ogólnoświatowego starzenia się ludności. W krajach rozwijających się średnia długość życia zaczęła rosnąć od około 1840r. w tempie prawie 2,5 roku na dekadę, a prognozy wskazują, że mediana wieku dalej będzie wzrastać4. Dostępne dane statystyczne pokazują, że w 2020 r. ponad jedna piąta (20,6%) populacji Unii Europejskiej co najmniej 65 lat5. Co więcej, prognozy przewidują, że od roku 2073 na świecie będzie więcej seniorów w wieku co najmniej 65 lat niż dzieci poniżej 15. roku życia6. Chociaż już od czasów starożytnych zastanawiano się wraz z rzymskim dramaturgiem – Terencjuszem, czy „sama starość to choroba”, to do dzisiejszych dni nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi na te rozważania. Niewątpliwie jednak, efektem starzenia się ludności jest wzrost populacji osób chorych. Jest to prawdopodobnie efekt nakładania się wspólnych mechanizmów molekularnych i komórkowych, które dotyczą zarówno starzenia się, jak i rozwoju poszczególnych chorób związanych z wiekiem. Do podstawowych mechanizmów starzenia się zaliczamy adaptację do stresu oksydacyjnego, pogorszenie proteostazy (homeostazy białkowej), wyczerpanie rezerwuaru komórek macierzystych, zaburzenia metabolizmu, uszkodzenia makromolekularne, modyfikacje epigenetyczne i stany zapalne7. Wiele chorób przewlekłych i stanów patologicznych jest, co najmniej częściowo, determinowanych przez te procesy. Przykładem są zaburzenia neurodegeneracyjne, które stają się coraz bardziej palącym problemem zdrowia publicznego na całym świecie8. Według analiz w 2018 r. z demencją na świecie mierzyło się ok. 47 mln ludzi9. Dane prognostyczne również nie są zadowalające. W opublikowanym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO, World Health Organization) raporcie z 2012 r. oszacowano, że do 2030 r. ok. 14 mln ludzi w Europie będzie zmagało się z otępieniem10. Z kolei szacunki dotyczące 2050 r. pokazują, że demencja rozwinie się u ponad 100 mln osób dorosłych na świecie i aż u 18 mln w samej Europie10, 11.
 

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Oberholzer I, Bassetti C, Muri RM. Choroby otępienne. Elsevier Essentials Demenzerkrankungen. 1. Auflage. Munchen; Wrocław:
Elsevier; Edra Urban & Partner; 2019. – pozycja 18 z literatury tak jak w tytule tabeli
 

R e k l a m a

Ze względu na starzenie się ludności oraz rosnącą częstość występowania demencji, naukowcy dążą do identyfikacji skutecznych i praktycznych strategii, które pomogą w prewencji oraz ograniczeniu progresji otępienia. Sposób żywienia stanowi modyfikowalny czynnik stylu życia, który może opóźnić wystąpienie zmian demencyjnych i znajduje się wysoko w hierarchii działań zdrowia publicznego większości krajów12, 13. Literatura naukowa dostarcza informacji na temat korzystnego i negatywnego działania poszczególnych składników odżywczych, a nawet produktów żywnościowych. Obecnie szczególną uwagę zwraca się jednak na wzory żywieniowe oraz jakość diety, które pozwalają zrozumieć wpływ żywienia na rozwój problemów poznawczych12. Jedna z najnowszych propozycji – w celu zapobiegania lub spowolnienia zaburzeń funkcji kognitywnych – to wzór żywieniowy znany jako dieta MIND, będąca hybrydą diety śródziemnomorskiej oraz DASH14. Z uwagi na to, że Polska jest jednym z najszybciej starzejących się krajów w Europie, poznanie zasad żywienia, w tym także diety MIND, oraz analiza ich wpływu na sprawność poznawczą mogą stanowić istotny aspekt w prewencji oraz hamowaniu progresji otępienia i zachowaniu odpowiedniej pracy mózgu. 
 

Zaburzenia funkcji poznawczych

Demencja określana jest jako zespół chorobowy, typy otępienia. Według WHO demencja jest przewlekłą lub postępującą chorobą mózgu z zaburzeniem kilku (przynajmniej dwóch) funkcji poznawczych, n...