GMO vs. żywność konwencjonalna cz. I

W 2018 roku do Unii Europejskiej (w tym do Polski) trafiło w sumie 30 milionów ton metrycznych produktów pochodzących z soi GM, 10–15 mln ton metrycznych kukurydzy GM oraz 2,5–4,5 mln ton metrycznych rzepaku GM. Obecnie na świecie uprawia się zmodyfikowane genetycznie odmiany: soi, bawełny, kukurydzy, rzepaku, papai, buraków cukrowych, lucerny, bakłażana, ziemniaków i jabłek. Spośród wszystkich upraw GM największą powierzchnię zajmuje soja (50%), następnie kukurydza, bawełna i rzepak15. Zdecydowana większość upraw GM przeznaczona jest do produkcji pasz dla zwierząt hodowlanych oraz do celów przemysłowych3, 28. Metaanaliza 147 oryginalnych badań ankietowych i polowych wykazała, że z uprawy organizmów GM płyną znaczne korzyści. Uprawy biotechnologiczne dają w porównaniu z uprawami konwencjonalnymi większe plony i, pomimo wyższej ceny nasion GM, generują wyższe zyski dla rolników18. Dodatkowo zmniejszają zużycie pestycydów oraz ograniczają emisję CO2 w wyniku zmniejszenia potrzeby wykorzystania maszyn rolniczych do prowadzenia oprysków. Zwiększona produktywność roślin GM umożliwia bardziej wydajne użytkowanie gruntów i zmniejsza potrzebę wylesiania, co przyczynia się do zachowania bioróżnorodności2, 15, 42, 49.
Korzystny status upraw biotechnologicznych i ich akceptacja przez rolników na całym świecie stoją w opozycji do nastrojów konsumentów. Brak akceptacji GMO przez społeczeństwa krajów europejskich ma bezpośredni wpływ na ustawodawstwo unijne. Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/412 z dnia 11 marca 2015 r., zmieniającą dyrektywę 2001/18/WE państwa członkowskie UE mogą indywidualnie decydować, czy prowadzić uprawę organizmu zmodyfikowanego genetycznie na swoim terytorium. Do tej pory 17 krajów, w tym Polska, skorzystały z tej opcji i zabroniły uprawy roślin GM na ich obszarze32. Ponieważ bezpieczeństwo odmian roślin GM zostało naukowo potwierdzone i uznane przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), ich uprawa przez państwa członkowskie została zakazana z innych, głównie społeczno-ekonomicznych przyczyn40. Pomimo braku wiarygodnych dowodów na szkodliwy wpływ GMO na ludzi, zwierzęta i środowisko, zmodyfikowane organizmy stwarzają wśród konsumentów poczucie zagrożenia. Wydaje się, że opinia publiczna w krajach europejskich jest kształtowana przez liczne organizacje pozarządowe zaangażowane w walkę z GMO, które nie szczędzą środków na kampanie, wzywające do zaprzestania uprawy i spożycia żywności GM8. Coraz częściej w tego typu kampaniach uczestniczy świat show-biznesu31. Można odnieść wrażenie, że społeczeństwa europejskie mają większe zaufanie w kwestii bezpieczeństwa żywności GM do blogerów i gwiazd telewizyjnych, niż do naukowych ekspertów w tej dziedzinie. Biorąc pod uwagę globalne wyzwania, jakie czekają ludzkość w niedalekiej przyszłości, takie jak wzrost ogólnoświatowej populacji czy zmiany klimatyczne, hamowanie rozwoju biotechnologii – w tym jej gałęzi, która daje możliwość zapewnienia bezpieczeństwa żywieniowego (ang. food security) wydaje się mocno kontrowersyjne.

Ocena bezpieczeństwa GMO

Zanim nowa odmiana uzyskana metodami inżynierii genetycznej trafi na rynek, musi przejść szereg wieloletnich, rygorystycznych badań mających na celu potwierdzenie jej bezpieczeństwa względem ludzi, zwierząt i środowiska. Nadmienić należy, że nowe odmiany uzyskane metodami konwencjonalnymi nie są tak skrupulatnie badane przed...