Onkogenność wirusa Epstein-Barr (EBV)

Materiał genetyczny wirusa, w postaci dwuniciowej cząsteczki DNA, zamknięty jest dodatkowo w dwudziestościennym białkowym „pudełku”, czyli w tzw. kapsydzie. Między kapsydem złożonym z 162 podjednostek a lipidową osłonką znajduje się warstwa białkowa, tzw. tegument. Zawiera ona enzymy odgrywające istotną rolę we wczesnych etapach zakażenia komórki. Zasadniczo wyróżniamy dwa typy wirusa: EBV1 (typ A), który dominuje w Europie i Stanach Zjednoczonych oraz EBV2 (typ B), który jest bardziej rozpowszechniony w Afryce i południowo-wschodniej części Nowej Gwinei. Powyższe typy różnią się przede wszystkim sekwencją genu kodującego białko jądrowe wirusa, mianowicie EBNA-2. Warto również zauważyć, że EBV1 występuje w populacji ludzkiej dziesięciokrotnie częściej niż typ B.

Sposoby rozprzestrzeniania się wirusa Epstein-Barr

Wirus Epstein-Barr jest jednym z najczęściej występujących wirusów na kuli ziemskiej. Szacuje się, że ponad 90% populacji światowej jest zarażona tym patogenem. Wirus szerzy się przede wszystkim w bezpośrednim kontakcie ze śliną osoby chorej. Rzadziej zaś drogą kropelkową poprzez kaszel czy kichanie. Ponadto można się nim zarazić także drogą płciową, jak również przez krew oraz preparaty krwiopochodne i przeszczepione narządy. Wirus atakuje głównie komórki ludzkiego układu odpornościowego, w tym należące do białych krwinek limfocyty B oraz rzadziej limfocyty T i NK (ang. natural killer). Prócz tego, EBV może również zarażać komórki nabłonkowe pokrywające jamę nosową i gardło. Wirus za pośrednictwem białka pg350, znajdującego się na jego powierzchni, przyłącza się do receptora CD21 zlokalizowanego na komórce docelowej, czyli przykładowo limfocycie B. Jest to jeden z dokładniej poznanych, aczkolwiek nie jedyny, molekularny mechanizm pozwalający EBV na adsorpcję i wniknięcie do komórek gospodarza. Ze względu na łatwy sposób rozprzestrzeniania się wirusa, do pierwotnego zakażenia EBV dochodzi zwykle w okresie wczesnodziecięcym, czyli do 6. roku życia. Związane jest to z faktem, że małe dzieci nadmiernie się ślinią, wkładają do buzi rączki oraz różne przedmioty i zabawki. Drugi szczyt zachorowania przypada na okres dojrzewania i wczesnej młodości, czyli między 14. a 24. rokiem życia, kiedy nasilają się bliskie kontakty międzyludzkie. W związku z powyższym, wywoływana przez EBV choroba – mononukleoza zakaźna, nazywana jest potocznie „chorobą pocałunków”. Niemniej jednak można się nią zarazić nie tylko przez pocałunki, ale także w następstwie stosowania np. wspólnych szklanek czy sztućców. W przypadku mononukleozy zakaźnej nie wykazano sezonowości zachorowań, czyli istnieje takie samo prawdopodobieństwo zachorowania niezależnie od występującej pory roku. Nie stwierdzono także istotnych statystycznie różnic pod względem rasy czy też płci wśród zakażonych EBV.

Objawy oraz powikłania mononukleozy zakaźnej

Okres wylęgania mononukleozy zakaźnej wynosi od 30 do...