Prozdrowotne właściwości SCFA

SCFA, mimo iż należą do nasyconych kwasów tłuszczowych, wykazują szereg właściwości prozdrowotnych. Do SCFA należą m.in. kwasy: octowy, propionowy, masłowy, walerianowy i kapronowy. Najistotniejszą rolę w naszym organizmie spełniają kwas masłowy, octowy i propionowy, przy czym zwraca się uwagę na szczególną prozdrowotną rolę kwasu masłowego.

Kwas masłowy

Kwas masłowy jest naturalną substancją, która w małej części może być pochodzenia egzogennego, czyli dostarczana z żywnością, jednakże przede wszystkim wytwarzana jest przez bakterie zasiedlające jelito grube (pochodzenie endogenne). 
Kwas masłowy egzogenny występuje naturalnie w maśle, nadaje gorzkawy posmak serom, znajduje się również w świeżym mleku, karczochach, mniszku lekarskim, maśle ghee oraz w produktach fermentowanych, takich jak herbata z kombuchy (symbiotyczna kolonia grzybów i bakterii), kiszona kapusta czy kiszone ogórki. Jednakże zawarte w tych surowcach ilości kwasu masłowego są na tyle małe, że nie mogą mieć istotnego wpływu na nabłonek jelita grubego. Te niewielkie ilości kwasu masłowego są wychwytywane przez komórki nabłonka jelitowego w górnych partiach przewodu pokarmowego.

Wpływ diety i mikroflory jelitowej na produkcję endogennego maślanus

Jednakże głównym producentem kwasu masłowego w przewodzie pokarmowym człowieka są drobnoustroje bytujące w jelicie grubym. W wyniku ich działania zachodzi proces beztlenowej fermentacji niestrawionych w jelicie cienkim węglowodanów i oligosacharydów heksoz oraz pentoz o różnym stopniu polimeryzacji. Dobrymi substratami do produkcji SCFA są skrobia oporna (RS), oligosacharydy, w tym fruktooligosacharydy, oligofruktoza, niektóre dwucukry i oligocukry oraz niektóre alkohole. Do podstawowych substratów dla bakterii komensalnych należą też tzw. polisacharydy nieskrobiowe, takie jak celulozy, hemicelulozy, pektyny i gumy. Przykładowe surowce i substraty dla bakterii komensalnych zamieszczono w tabeli 1.

Źródło: opracowanie własne

Należy podkreślić, że włączenie do diety produktów bogatych w błonnik pokarmowy i skrobię oporną powoduje w naturalny sposób podwyższenie poziom kwasu masłowego w organizmie. Dlatego zaleca się spożywanie przede wszystkim wszelkich pełnoziarnistych produktów, otrąb, nieprzetworzonych płatków zbożowych, orzechów, ciemnego razowego pieczywa i makaronów, brązowego ryżu, grubych kasz. Drugą grupę stanowią ogólnodostępne warzywa, np. strączkowe (w tym groch, fasola, soczewica, bób, soja), marchew, kapusta (surowa, ale przede wszystkim kiszona i wszelkie inne kiszonki), jarmuż, brokuł, kalafior, kalarepa, czosnek, cebula, szparagi, buraki, szpinak, sałata, pomidory...