Wpływ metali ciężkich na organizm człowieka

Gromadzą się w naszych ciałach, gdzie dostają się drogą pokarmową lub są wchłaniane przez skórę. Niestety, są one toksyczne, a usunąć je jest bardzo trudno.
W artykule omówione zostaną cztery pierwiastki toksyczne i ich wpływ na nasze zdrowie: kadm, ołów, glin (aluminium) i rtęć.

Kadm (Cd)

Kadm występuje w przyrodzie w dużym rozproszeniu. Znaczne jego ilości towarzyszą rudom cynku oraz węglom kopalnym. Ich wydobywanie i przetwarzanie uwalnia do atmosfery, hydrosfery i gleby znaczne ilości tego pierwiastka. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego kadmem następuje poprzez spalanie węgla i pochodnych ropy naftowej, wytapianie cynku, spalanie odpadów oraz stosowanie nawozów fosforowych. Źródłem tego zanieczyszczenia są także wysypiska śmieci, na które trafiają zużyte baterie kadmowe.

Kadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym. Ma działanie rakotwórcze, uszkadza też nerki, płuca i wątrobę. Powoduje anemię, choroby kostne, zaburzenia wzrostu i wzroku oraz niepłodność (u mężczyzn kumuluje się zwykle w jądrach). Wpływa też niekorzystnie na układ krążenia.

Pierwiastek ten praktycznie nie występuje w organizmie człowieka w chwili narodzin, a nagromadza się stopniowo z powodu długiego okresu półtrwania w organizmie, wynoszącego 16–33 lata. Ogólna zawartość kadmu w całym organizmie człowieka wynosi 30 mg, z czego 10 mg znajduje się w nerkach, a 4 mg w wątrobie.

Badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują, że istnieje wzajemny antagonizm między kadmem a cynkiem, stwierdzono też współdziałanie między kadmem, żelazem oraz miedzią.

Zatrucie kadmem prowadzi do:

• blokowania enzymów cyklu Krebsa (który zapewnia produkcję energii),
• bezpośredniego uszkadzania komórek nerwowych,
• hamowania uwalniania acetylocholiny w ośrodkowym układzie nerwowym,
• zaburzeń przemiany wapnia i fosforu w tkance kostnej i do rozrzedzenia struktury kości,
• wypierania cynku ze ścian tętnic, zmniejszania ich elastyczności, co przyspiesza rozwój miażdżycy oraz prowadzi do nadciśnienia,
• zaburzeń syntezy enzymów trawiennych oraz syntezy i uwalniania insuliny, której produkcja wymaga obecności cynku (ze względu na działanie antagonistyczne do cynku),
• zaburzeń czynności hormonalnej i wydalniczej nerek (ponieważ gromadzi się w nerkach) oraz do zaburzeń czynności gruczołu krokowego u mężczyzn,
• zaburzeń wzrostu (przy przewlekłym procesie).

Kadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym. Ma działanie rakotwórcze, uszkadza też nerki, płuca i wątrobę. Powoduje anemię, choroby kostne, zaburzenia wzrostu i wzroku oraz niepłodność (u mężczyzn kumuluje się zwykle w jądrach). Wpływa też niekorzystnie na układ krążenia.

Główne źródła kontaktu z kadmem:

• galwanizowane powłoki pokrywające przedmioty gospodarstwa domowego i pojemniki niemające styczności z żywnością, pasta do czyszczenia sreber, ceramika,
• barwniki pigmentowe, okładziny poliwinylowe, gumowa warstwa spodnia dywanów,
• dym tytoniowy, papierosy, importowane kredki do warg, napoje zawierające kolę, przetwory mięsne, ryby słodkowodne, wszystkie owoce morza, mączka kostna, woda (kadm występuje naturalnie w skałach, z których może być wymywany do wody i gleby),
• zanieczyszczone powietrze, piece do spalania odpadów, palący się olej silnikowy, przemysł hutniczy, nawozy sztuczne, środki przeciw grzybom, przemysł spawalniczy, baterie kadmowe.

Ołów (Pb)

Znano go już w starożytności. Jest typowym metalem miękkim i plastycznym, składnikiem stopów oraz czcionek drukarskich. Z ołowiu wykonane są m.in. elektrody akumulatorowe, instalacje do produkcji kwasu siarkowego, rury kanalizacyjne, śrut i elementy pocisków, a także ekrany z...