Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie skutki wywołuje zatrucie metalami ciężkimi?
- Jak diagnozować obecność toksycznych metali?
- W jaki sposób oczyścić organizm z toksyn za pomocą diety?
Przechodzenie przyjętych wraz z pokarmem pierwiastków do kolejnych ogniw łańcucha pokarmowego, a w konsekwencji do organizmu człowieka jest ograniczone działaniem barier biologicznych. Należy jednak podkreślić, że działanie tych barier jest zmniejszone przy nadmiernym stężeniu tych pierwiastków, co wiąże się z ryzykiem negatywnego ich oddziaływania na środowisko, a przede wszystkim na zdrowie człowieka.
POLECAMY
Konsekwencje zatrucia metalami ciężkimi
Po pewnym czasie mogą prowadzić do bardzo niebezpiecznych zmian mutagennych lub uszkodzenia centralnego systemu nerwowego. Do najbardziej toksycznych metali ciężkich należą: ołów, rtęć i kadm.
Metale mogą wywołać natychmiastowe ostre zatrucia lub stany przewlekłe. Zatrucia ostre powodują takie metale jak: As, Zn, Cd, Cu i Hg, natomiast zatrucia przewlekłe, oprócz już wymienionych, mogą wywoływać także Cr, Pb, Sn, Co, Ni, Mn, Se, Fe i Ag. Schorzenia przewlekłe występują przez długi czas w formie utajonej.
Do organizmów ludzi i zwierząt metale ciężkie dostają się najczęściej drogą pokarmową. Skutki zdrowotne regularnego spożywania produktów zawierających nawet niewielkie ilości tych pierwiastków mogą ujawnić się dopiero po wielu latach. Absorpcja metali ciężkich poprzez wdychanie skutkuje natomiast najłatwiejszym pochłanianiem i szybkim rozprowadzeniem przez układ krążenia1.
Metale ciężkie nie podlegają degradacji biologicznej. Ich detoksykacja przez organizmy polega na „ukrywaniu” aktywnych jonów metali w obrębie białek, takich jak metalotioneiny, lub na odkładaniu ich w formie nierozpuszczalnej w granulach międzykomórkowych w celu długotrwałego składowania lub wydalenia wraz z odchodami2.
Postać metalu może decydować, który organ będzie zaatakowany. Na przykład rozpuszczalna w tłuszczach rtęć pierwiastkowa albo w postaci związku rtęcioorganicznego niszczy mózg i układ nerwowy, a jon Hg2+ może atakować nerki. Również toksyczne oddziaływanie kadmu związane jest głównie z jego występowaniem w organizmie w postaci wolnych jonów kadmowych. Wiążą się one z atomami siarki, wodoru i tlenu, powodując zaburzenia różnych cykli metabolicznych. Kadm został zaliczony do pierwiastków o działaniu rakotwórczym, potwierdzone jest również działanie embriotoksyczne i teratogenne3. Obserwuje się znaczną selektywność w wiązaniu metali do tkanki. Toksyczny ołów i radioaktywny radon gromadzą się w tkance kostnej, natomiast nerki i wątroba gromadzą głównie kadm i rtęć4.
Ołów wchłaniany jest do organizmu człowieka głównie przez drogi oddechowe i skórę, w mniejszym stopniu przez układ pokarmowy. Zatrucia ostre są rzadko spotykane, a zatrucia przewlekłe dotyczą przede wszystkim układu pokarmowego i nerwowego. Szczególnie toksycznie oddziałuje na układ nerwowy ludzi młodych, u których bariera krew – mózg nie jest jeszcze dobrze wykształcona2.
Cynk spełnia w organizmie człowieka bardzo istotne funkcje, takie jak: tworzenie enzymów regulujących metabolizm białek i węglowodanów czy regulacja pracy układu krwionośnego, rozrodczego i kostnego. Jego nadmiar jest jednak szkodliwy dla zdrowia. Przy wysokich stężeniach odkłada się w nerkach i wątrobie, a także powoduje niedokrwistość, przez co obniża przyswajalność innych pierwiastków, takich jak: żelazo, fosfor, miedź i wapń. Uważany jest również za czynnik rakotwórczy5.
Chrom w przyrodzie występuje w dwóch postaciach – jako Cr(III) oraz Cr(VI). Chrom w niewielkich ilościach jest niezbędny dla życia, spełnia istotną funkcję w przemianach metabolicznych glukozy, niektórych białek i tłuszczów. Wchodzi także w skład niektórych enzymów i stymuluje działalność innych. Jednak przekroczenie stężeń fizjologicznych, zwłaszcza w przypadku Cr(VI), jest czynnikiem alergicznym, a nawet rakotwórczym. Absorbują się one bowiem do krwiobiegu poprzez płuca. Związki chromu uszkadzają układ pokarmowy, powodują zmiany skórne, wykazują działanie mutagenne, embriotoksyczne i teratogenne6.
Związki rtęci należą do najbardziej toksycznych. Do nieorganicznych związków mogących stwarzać szczególne zagrożenie dla zdrowia należą: chlorek rtęciowy (HgCl2 – sublimat), cyjanek rtęciowy Hg(Cn)2 i siarczek rtęciowy (HgS – cynober)7. Rtęć jest trucizną enzymatyczną i przy stężeniach przekraczających dopuszczalne normy wywołuje uszkodzenia komórek.
Diagnostyka i wykrywanie metali ciężkich w organizmie
Do najpopularniejszych w Polsce sposobów wykrywania metali ciężkich w organizmie należą:
- Analiza pierwi astkowa włosa
Wynik analizy pierwiastkowej włosa poinformuje Cię nie tylko o stężeniach pierwiastków odżywczych i toksycznych w Twoim organizmie, ale także o ich wzajemnych proporcjach. Pierwiastki mogą bowiem współpracować ze sobą lub być wobec siebie konkurencyjne. Nadmiar czy niedobór jednego pierwiastka wpływa więc na zmianę zawartości innych. Na podstawie proporcji pomiędzy pierwiastkami można ocenić aktywność metaboliczną i prawidłowość procesów fizjologicznych. Zmiany wartości proporcji pierwiastków mają swoje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu podsystemów organizmu, np. układu nerwowego, pokarmowego oraz hormonalnego. Na podstawie wyniku EHA (Elemental Hair Analysis) można określić zmiany w funkcjonowaniu tych podsystemów. Możemy w tym badaniu oznaczyć pierwiastki Ca, Mg, K, Cu, Zn, P, Fe, Mn, Cr, Se, B, Co, Mo, S, Sb, U, As, Be, Hg, Cd, Pb, Al, Ge, Ba, Bi, Rb, Li, Ni, Pt, Tl, V, Sr, Sn, Ti, W i Zr oraz stosunki pomiędzy nimi. Stan mineralny organizmu jest odzwierciedleniem nie tylko stanu odżywienia, ale także kondycji neuroendokrynnej organizmu ludzkiego. Zastosowanie odpowiednich modyfikacji dietetycznych pozwala na korygowanie zaburzeń metabolicznych oraz prowadzi do uzyskania homeostazy mineralnej8.
Najrzetelniejsze i najłatwiejsze do zinterpretowania, dzięki opra...
